ابوالفضل کاوندی کاتب؛ محمدرضا حافظ نیا؛ حاتم قادری؛ غلامحسین غلامحسین زاده
چکیده
مدیریت سیاسی فضا، مطالعه روش‌های چگونگی اداره، کنترل، نظارت و پیگیری در فضای جغرافیایی است. اداره سیاسی فضای جغرافیایی (در مقیاس‌های متفاوت) به منظور دستیابی به اهداف مورد نظر با دیدگاه راهبردی و با در نظر گرفتن محدودیتهای طبیعی، انسانی و اقتصادی در فضاهای جغرافیایی است. مدیریت سیاسی فضای ملی یا کشورداری، یکی از سطوح آن است که ...
بیشتر
مدیریت سیاسی فضا، مطالعه روش‌های چگونگی اداره، کنترل، نظارت و پیگیری در فضای جغرافیایی است. اداره سیاسی فضای جغرافیایی (در مقیاس‌های متفاوت) به منظور دستیابی به اهداف مورد نظر با دیدگاه راهبردی و با در نظر گرفتن محدودیتهای طبیعی، انسانی و اقتصادی در فضاهای جغرافیایی است. مدیریت سیاسی فضای ملی یا کشورداری، یکی از سطوح آن است که در این مقاله مورد بررسی قرار می‌گیرد. اساساً هر حکومت برای اداره کردن و خدمت رساندن به ملت ایجاد شده و برآوردن نیازهای جمعی بر دوش آن‌ها است. بنابراین کارایی بالای حکومت‌ها در همه نظریه‌های سیاسی نمود دارد. هدف این پژوهش، بررسی تطبیقی شاخص‌ها و وظایف مدیریت سیاسی فضای ملی از دیدگاه نظریه‌های مختلف در علوم انسانی و ارائه مدلی جدید است. روش به کار رفته توصیفی- تحلیلی است که در پایان، شاخص‌ها و وظایف کارکردی نظام سیاسی (کشور) در قالب شش شاخص اصلی شامل اهداف حیاتی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و جغرافیایی قرار می‌گیرند. برای هر یک از شاخص‌ها، زیرمجموعه‌هایی تعریف شده و در داخل مدلی به نام حلقه‌ای معرفی می‌شوند. شاخص‌ها با توجه به نظریه‌های مدیریت سیاسی فضای ملی و کارکردی حکومت و نیز نقد آن‌ها ترسیم شده‌اند. مدل حلقه‌ای، ترسیم اولویت‌ها، استراتژی‌ها و اهداف مدیریت سیاسی کشور است. به این ترتیب که در حلقه نخست اهداف حیاتی قرار می‌گیرند که با توجه به اولویت‌ها، نیازهای جاری و یا پایدار جامعه قابل تعیین هستند. سپس با توجه به اولویت‌ها، حلقه‌ها از a تا بی‌نهایت، ترسیم می‌شوند. برای نگاه سیستمی به اولویت‌ها، شعاعی بودن ویژگی دیگر مدل است تا بتوان همه اهداف کشور و جامعه را پوشش داد. هر قدر اهداف در دایره‌های مرکزی‌تری قرار گیرند، از اهمیت بیشتری برخوردار خواهند بود. همچنین با توجه به شرایط زمانی و مکانی ممکن است اولویت‌ها تغییر مکان دهند و از مرکز به بی‌نهایت و یا از بی‌نهایت به مرکز جابه‌جا شوند. میزان موفقیت هر کشوری انجام همه اهداف اساسی به نحوه شایسته است.
حسین ربیعی؛ ساکار شیرزاد
چکیده
علّت یا علل وجودی و طرح یک اندیشه‌ی سیاسی فراگیر از ملزومات اولیّه‌ی بنیاد نهادن یک کشور و ضامن نهایی بقا و یکپارچگی آن است. عدم توصیف و تبیین صحیح و پیوسته این مفهوم در ذهن و فکر ملّت، تزلزل پایه‌‌های حکومت را تدریجاً در پی خواهد داشت. علّت وجودی از مؤلفه‌های مادی و غیر مادی بسیاری ایجاد می شود. یکی از نخستین وظایف حکومت‌ها ایجاد، ...
بیشتر
علّت یا علل وجودی و طرح یک اندیشه‌ی سیاسی فراگیر از ملزومات اولیّه‌ی بنیاد نهادن یک کشور و ضامن نهایی بقا و یکپارچگی آن است. عدم توصیف و تبیین صحیح و پیوسته این مفهوم در ذهن و فکر ملّت، تزلزل پایه‌‌های حکومت را تدریجاً در پی خواهد داشت. علّت وجودی از مؤلفه‌های مادی و غیر مادی بسیاری ایجاد می شود. یکی از نخستین وظایف حکومت‌ها ایجاد، زندهنگه داری و بازتولید پیوسته این مؤلفههاست تا از این راه پیوند و انسجام ساکنین سرزمین را مستحکم کنند و پایداری و بقای کشور را تضمین کنند. این نوشتار جایگاه و وضعیت علّت وجودی عراق را بر پایه نظریه روزنتال و کوهن مورد کندوکاو قرار میدهد. پیشفرض مقاله این است که ناتوانی حکومتهای مختلف عراق در ارائه یک اندیشه و علّت وجودی فراگیر، موجب جلوگیری از شکل‌گیری یک هویت ملّی یکپارچه و مورد پذیرش در میان ساکنان کشور عراق شده است و این خود سببساز ناکامی عراق در به سرانجام رساندن فرایند دولت ـ ملّتسازی شده است. این مقاله به روش توصیفی تحلیلی انجام شده است و اطلاعات مورد نیاز از راه مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی گردآوری شده است.
سمیرا چناری؛ محمود واثق؛ زینب فرنام
چکیده
هیدروپلیتیک بعنوان مبحث مهمی از علم جغرافیای سیاسی که به بررسی نقش آب در رفتارهای سیاسی میپردازد، شامل رویکردهای مختلف مانند درگیری و همکاری، تقابل و تعامل میان افراد و گروهها و تلاش برای اعمال حاکمیت و استفاده انحصاری از منابع آب میباشد. هیدروپلیتیک ایران در مقیاس ملی، تحت تأثیر سیاستهای ملی و مدیریت منابع آب شکل می‌گیرد. از ...
بیشتر
هیدروپلیتیک بعنوان مبحث مهمی از علم جغرافیای سیاسی که به بررسی نقش آب در رفتارهای سیاسی میپردازد، شامل رویکردهای مختلف مانند درگیری و همکاری، تقابل و تعامل میان افراد و گروهها و تلاش برای اعمال حاکمیت و استفاده انحصاری از منابع آب میباشد. هیدروپلیتیک ایران در مقیاس ملی، تحت تأثیر سیاستهای ملی و مدیریت منابع آب شکل می‌گیرد. از جمله مهمترین گزینههای مربوط به مدیریت آب در ایران، مسأله انتقال آب از مناطق پرآب به مناطق خشک آن بشمار میرود. مسأله انتقال آب در ایران صرف نظر از مشکلات اقتصادی و فنی، همواره با پیامدهای اجتماعی و سیاسی گستردهای در چارچوب بحران و چالشهای هیدروپلیتیک همراه بوده است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی در پی پاسخ به این سوال میباشد که چگونه انتقال آب در ایران به موضوع و چالشی هیدروپلیتیک تبدیل شده و نقش مدیریت منابع آب در شکل‌گیری آن چگونه است. از آنجایی که آب در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به عنوان انفال و سرمایه‌ی ملی تلقی شده، دولت و وزارت نیرو این اختیار را دارند که وارد مقوله بینحوضهای شوند، بنابراین مدیریتی با ساختاری متمرکز در بهرهبرداری منابع آب، بدون مشارکت نهادهای محلی شکل گرفته است. همچنین انتقال آب از نواحی دارای توان هیدرولوژیک نسبتاً خوب ایران به مکانهایی که کمبود آب دارند، بدون در نظر گرفتن ابعاد اجتماعی، سیاسی و اقتصادی آن، خصوصاً عدم توجه به ناحیهگرایی جغرافیای سیاسی ایران، منجر به بروز رقابتهای شدید محلی و ناحیهای بر سر تصاحب منابع آبی شده و کنشگریهای سیاسی منفی مردم و مسئولین را شکل داده است. بنابراین این پژوهش با بررسی عوامل هیدروپلیتیک انتقال آب در ایران به این نتیجه می‌رسد که با وجود محدودیتهای بنیادی و کمبود منابع آبی ایران، اولاً ضعف مدیریتی و سیاسستگذاریهای ملموس و غیرملموس در مدیریت منابع آب، ثانیاً ناحیهگرایی سیاسی منفی ناشی از عوامل عمده کنشگریهای سیاسی، چالشهای هیدروپلیتیک انتقال آب را شکل داده‌اند و در صورت تداوم این کنشگریها و چالشها، پیامدهای منفی اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و در نهایت امنیتی را در پی خواهند داشت.
کاظم رمضانی؛ ابراهیم رومینا؛ عمران علیزاده؛ رحیم سرور
چکیده
دریای خزر، از بزرگ‌ترین و غنی‌ترین فضاهای آبی بسته جهان است و با دارا بودن موقعیت جغرافیایی خاص خود، از نظر تأثیرات آب و هوایی، حمل و نقل دریایی، توسعه و برنامه‌ریزی صنعت توریسم، صنایع وابسته به شیلات و کشاورزی و دارا بودن منابع مهم نفتی برای پنج کشور ساحلی‌اش دارای اهمیت به سزایی است. این دریا، از یک‌سو به دلیل وجود منابع نفت و ...
بیشتر
دریای خزر، از بزرگ‌ترین و غنی‌ترین فضاهای آبی بسته جهان است و با دارا بودن موقعیت جغرافیایی خاص خود، از نظر تأثیرات آب و هوایی، حمل و نقل دریایی، توسعه و برنامه‌ریزی صنعت توریسم، صنایع وابسته به شیلات و کشاورزی و دارا بودن منابع مهم نفتی برای پنج کشور ساحلی‌اش دارای اهمیت به سزایی است. این دریا، از یک‌سو به دلیل وجود منابع نفت و گاز که بدون ملاحظات زیست محیطی توسط کشورهای حاشیه‌ای مورد اکتشاف، استخراج و بهرهبرداری قرار می‌گیرد و موجب آلودگی محیط می‌شود و از سوی دیگر به دلیل بهرهبرداری بی‌رویه از منابع زنده و ورود آلاینده‌ها از مراکز صنعتی، پساب‌های کشاورزی و شهری به محیط بسته آن، با بحرانهای زیست‌محیطی روزافزونی روبه‌رو شده است. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از داده‌های کتابخانه‌ای و میدانی به تحلیل بحرانهای زیست‌محیطی این حوزه پرداخته و تأثیر این بحران‌ها بر منافع ملی جمهوذی اسلامی ایران را مورد ارزیابی قرار داده است.
نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که منافع ملی ایران تحت تاثیر کنشهای اقتصادی و برداشت های بی رویه از منابع زنده و فسیلی، و ورود آلاینده های متعدد از کشورهای پیرامونی ابن دریا قرار گرفته است. بر اساس خروجی مدل تحلیلی بکار رفته در این تحقیق، جهت مقابله با چالش های پیش رو اتخاذ استراتژی محافظه کارانه در سطح ملی، و شکل گیری یک سازمان منطقه ای محیط زیست پایه با محوریت ایران می تواند حائز اهمیت باشد.
سیدهادی زرقانی؛ مهدی بدخشان
چکیده
انتخابات یکی از مظاهر اصلی دموکراسی در عصر حاضر است و با توجه به نقش آفرینی مردم در تعیین حاکمان، بیش از گذشته مورد توجه و اهمیت قرار گرفته است. سازمان فضایی و الگوهای فضایی برآمده از انتخابات، وجود نگرشهای متفاوت در رفتار سیاسی رأیدهندگان در حوزه‌های گوناگون انتخابیه را نشان میدهند. عوامل و متغیرهای جغرافیایی، اقتصادی، سیاسی، ...
بیشتر
انتخابات یکی از مظاهر اصلی دموکراسی در عصر حاضر است و با توجه به نقش آفرینی مردم در تعیین حاکمان، بیش از گذشته مورد توجه و اهمیت قرار گرفته است. سازمان فضایی و الگوهای فضایی برآمده از انتخابات، وجود نگرشهای متفاوت در رفتار سیاسی رأیدهندگان در حوزه‌های گوناگون انتخابیه را نشان میدهند. عوامل و متغیرهای جغرافیایی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی بر رای و نظر مردم و الگوی رای کاندیداهای انتخاباتی موثر هستند. متغیر همسایگی و ویژگی‌های قومیو مذهبی منطقه یکی از مهمترین عوامل موثر بر الگوی رای کاندیداها میباشد. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با استناد به منابع معتبر کتابخانه‌ای و داده‌های آماری به دنبال بررسی و تحلیل نقش سه متغیر همسایگی، مذهب و منطقه سکونت در شهر و روستا بر الگوی رای کاندیداها در انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامیدر حوزه انتخابیه قائنات و زیرکوه میباشد. یافته‌های پژوهش نشان میدهد متغیر همسایگی نقش موثری در الگوی رای کاندیداها داشته است. علاوه بر این، عامل مذهب و اقلیت مذهبی اهل سنت نیز در الگوی رای کاندیداها موثر بوده است؛به نحوی که همانند انتخابات ریاست جمهوری اهل سنت اقبال بیشتری به کاندیداهای متمایل به دولت( اعتدال) و اصلاح طلب داشتهاند. در نهایت با وجود تفاوت آراء کاندیداها در مناطق شهری و روستایی،سکونت رای دهندگان در مناطق شهری و روستایی به طور مستقل تاثیر معناداری در الگوی رای دهی نداشته است.
محسن جان پرور؛ آرش قربانی سپهر؛ محمدرضا میرشکاری
چکیده
جهان امروز شاهد پیشرفتها و تغییرات در عرصه های مختلفی بوده است. این تغییرات در عرصه فناوری ها، علم و غیره اگر چه با هدف رفاه و آسایش انسانها به انجام رسیده است اما در کنار خود، به نوعی زمینه شکل‌گیری بحرانهای جدید در حوزه‌های مختلف را فراهم آورده است. به بیانی دیگر، تحولات ناشی از پیشرفت در حوزه های مختلف جهت رفاه و آسایش انسانها، ...
بیشتر
جهان امروز شاهد پیشرفتها و تغییرات در عرصه های مختلفی بوده است. این تغییرات در عرصه فناوری ها، علم و غیره اگر چه با هدف رفاه و آسایش انسانها به انجام رسیده است اما در کنار خود، به نوعی زمینه شکل‌گیری بحرانهای جدید در حوزه‌های مختلف را فراهم آورده است. به بیانی دیگر، تحولات ناشی از پیشرفت در حوزه های مختلف جهت رفاه و آسایش انسانها، زمینه شکلدهی به اشکال جدیدی از بحران‌ها را فراهم آورده است. تحقیق حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر یافته های کتابخانه ای تلاش کرده است که مهمترین بحران‌ها در عصر حاضر را مورد شناسایی قرار بدهد. نتایج حاصل از تحقیق حاضر نشان دهنده آن است که با وجود تعدد بحران‌ها در عصر حاضر شش بحران پایهای در قرن 21 به صورت غالب، جهان را تحت سیطره خود درآورده و سرچشمه سایر بحران‌ها خواهد بود. این بحران‌ها عبارتند از تغییرات اقلیمی، انرژی، غذا، آب، جنگلها و ناپایداری شهرها. شناخت این بحرانهای پایهای در قرن حاضر کمک خواهد کرد که ریشه سایر بحران‌ها شناسایی شده و به صورت اساسی با بحرانهای پیشرو جوامع انسانی برخورد شود.
مراد کاویانی راد؛ مسلم نامدارزاده؛ محمد امین گلشن
چکیده
بخش عمدهای از کنش و منش انسان در اجتماع تابع ذهنیت و برداشتی است که از وضعیت موجود دارد. بر بنیاد ادراک محیطی، ذهنیت و برداشت انسان در سازماندهی عناصر کالبدی فضا، جهتدهی به توسعه و امنیت نقش میآفریند. در این میان، کشورها به فراخور گستردگی و شمار جمعیتشان، تنوع ناحیهای(زمینی و فرهنگی) دارند و مقوله همبستگی ملی و پیوستگی سرزمینیشان ...
بیشتر
بخش عمدهای از کنش و منش انسان در اجتماع تابع ذهنیت و برداشتی است که از وضعیت موجود دارد. بر بنیاد ادراک محیطی، ذهنیت و برداشت انسان در سازماندهی عناصر کالبدی فضا، جهتدهی به توسعه و امنیت نقش میآفریند. در این میان، کشورها به فراخور گستردگی و شمار جمعیتشان، تنوع ناحیهای(زمینی و فرهنگی) دارند و مقوله همبستگی ملی و پیوستگی سرزمینیشان متأثر از نیروهای ناحیهگرا می‌شود. جنوب شرق ایران که قلمرو قوم بلوچها در ایران است در یک دهه اخیر به واسطه موقعیت جغرافیایی خاص و همجواری با عوامل بیثبات ژئوپلیتیک و ... خاستگاه برخی رخدادهای ناامنساز ناحیهای بوده است. بر این اساس هدف پژوهش حاضر بررسی نقش عوامل محیطی(انسانی و طبیعی) موجود در شکلدهی به ذهنیت (همان ادراک محیطی) در پیدایش و تداوم ناحیهگرایی جنوب شرق ایران میباشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی– تحلیلی بوده و دادهها و اطلاعات مورد نیاز تحقیق به روش کتابخانه‌ای و پیمایشی(پرسشنامه) گردآوری شده است. نتیجه پژوهش بر اساس تجزیه و تحلیل دادهها نشان داد ادراک محیطی برخاسته از مولفه های مشارکت سیاسی، توسعه نیافتگی اقتصادی، تعامل با شبه قاره هند و ناحیه گرایی مذهبی باعث در همتنیدگی پیامدهای مقیاس‌های ناحیهای، ملی و منطقهای شده و نقش تعیین کننده ای در برداشت جامعه هدف درباره بروز ناحیه گرایی دارد.
