بررسی و تحلیل نظریات رفتار انتخاباتی همراه با نقد (چگونگی پیروزی در فرایند سیاسی)

نوع مقاله : مقالات علمی -پژوهشی

نویسندگان

• وحید صادقی ¹
• هادی اعظمی ²
• سیّد هادی زرقانی ²

¹ دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد، خراسان رضوی، ایران

² دانشیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، خراسان رضوی، ایران

10.22067/pg.2025.83036.1219

چکیده

جغرافیای سیاسی از آن دسته رشته­هاست که درگیر دو حوزه گسترده­ی جغرافیا و سیاست است و همین مسئله باعث شده تا بخشی از رهیافت­های نظری را در علوم سیاسی جستجو کند. درکنار شمار گسترده نظریه­ها در علوم انسانی و اجتماعی، نظریه­ها و مکاتب رفتار انتخاباتی، پرپیشینه و ادبیات معرفتی گسترده­ای دارند. اولین نظریه به لازاراسفلد و همکارانش در مکتب کلمبیا برمی­گردد که از طریق پرسش­نامه در مقیاس محلی پی به این گزاره بردند که انسان­ها، زاییدی­ بستر اجتماعی هستند. فرد در قالب ماتریکس/جامعه، هویت اجتماعی­اش شکل و کنش سیاسی­اش، برساخته می­شود. درون همین نظریه گروهی منتقد در قالب مکتب میشیگان به پیشتازی کمپل و همکارانش، رفتار فرد در واحد اجتماعی را نه برساخته­ی جبر اجتماعی بلکه برانگیخته از تمایل و انگیزش افرد، در گرایش به هویت حزبی دانسته­اند. عضویت در گروه­ها، وفاداری نهادینه­­شده­ای از همان اوایل جوانی تا بزرگسالی در فرد ایجاد می­کند که عمدتاً رأی­برانگیز است. این دو نحله­ی فکری توسط انسان­شناسان سیاسی واقع­گرا، نقد و بررسی شد. آنتونی داونز، سرآمد نظریه اقتصاد سیاسی رفتار انتخاباتی است که انسان رأی­دهنده را موجودی درجستجوی بقا، و در پیِ عقل معاش و ماتریالیستی می­داند، ازاین­رو به­سودِ زیستن­درجهان به­معنای واقعی­کلمه، رأی می­دهد. تابدین­جای­کار، انسان موجودی اجتماعی، روانشناختی و اقتصادی بوده است تااینکه پارتو ، او، را موجودی کنشگر/نخبه پنداشت. یعنی، چگونگی نقش­آفرینی و رقابت بر سر منابع، سرچشمه ­تعارضات سیاسی بین بازیگران بر سر کسب قدرت سیاسی است. درکنار این سه کلان­روایت گسترده، آندره زیگفرید، برای انتخابات، رویکردی زمینی و این­دنیایی، چیزی شبیه به واقع­گرایان اقتصادی، قائل بود. زیگفرید، تاثیر زمین بر نقشه ذهنی، و جغرافیای تصمیم­گیری را لحاظ و موردکاوی و چنین تاثیری را در برخی از نقاط فرانسه به اثبات رساند و نظریه جغرافیای انتخابات را به منصه­ی ظهور گذاشت. دیوید کارپف به نقش رسانه و فاصله پرداخت و دنیای امروز را منبعث از شبکه­ها و ارتباطات دانست که رفتارهای انتخاباتی را جهت و معنا می­دهد. به­طورکلی هدف این مقاله، بیانِ جامع و کلیدی ادبیات رفتار انتخابات، و بررسی، تحلیل و نقد پرمایه­ی این نزهای کلان است. داده­کاوی، تبیینی و نظری است و درون­مایه نوشتار، کیفی از نوع استدلال­های عقلی و تجربی است که بر قوت کار افزوده است.

کلیدواژه‌ها

• جغرافیای انتخابات
• رفتار انتخاباتی
• کارزار انتخابات
• کسب قدرت سیاسی

1. Akbari, L., (2008). An analysis of the factors influencing tribal dependence in the electoral behavior of the people in Kermanshah County (Case study: 8th Islamic Consultative Assembly elections) (Master’s thesis, University of Tehran, Iran).
2. Ayoubi, H., (2018). Cultural voting and transition from traditional and class cleavages: A case study of the 2017 French elections. Political Science Biannual, 14(2), 35–62.
3. Azghandi, A.R., & Roshandel, J., (2011). Contemporary military and strategic issues. Tehran: SAMT Publications.
4. Outhwaite, W., & Bottomore, T., (2013). The twentieth-century social science dictionary (H. Chavoshian, Trans.). Tehran: Ney Publications.
5. Amjad, M., (2010). Politics and government in the United States. Tehran: SAMT Publications.
6. Panahi, M.H., & Alizadeh, E., (2005). The impact of mass media on political participation of Tehran citizens. Social Sciences, 29, 12–28.
7. Jones, M., Jones, R., & Woods, M., (2016). An introduction to political geography (Z. Pishgahi-Fard & R. Akbari, Trans.). Tehran: University of Tehran Press.
8. Hafeznia, M. R., & Kavianirad, M., (2014). Philosophy of political geography. Tehran: Strategic Studies Institute Press.
9. Hafeznia, M. R., & Sadeghi, V., (2023). Explaining the relationship between tribalism and political participation (Islamic Consultative Assembly elections in Mamasani constituency). Journal of Geography and Regional Development, 19(2), Article 37.
10. Khalili, M., (2018). Iran’s neighborhood policy and the multi-neighbor foreign policy approach. Journal of Political Geography Research, 3(3), 123–146.
11. Khalili, M., (2015–2016). Electoral course design and structure for BA in Political Science. Faculty of Law and Political Science, Ferdowsi University of Mashhad.
12. Darabi, A., (2009). Electoral behavior in Iran: Patterns and theories. Tehran: Soroush Publications.
13. Dehghani, H., (2019). Explaining the electoral behavior of Isfahan citizens based on the Columbia and Michigan models: A case study. Strategic Policy-Making Studies Quarterly, 9(33), 170–190.
14. Dehghani, H., (2016). From electoral campaigns to voting behavior. Tehran: Sociologists Publications.
15. Rose, R.. (2011). The international encyclopedia of elections (M. T. Delfrooz, Trans.). Tehran: Mizan Publications.
16. Sheikhzadeh Joushani, S., et al. (2020). A qualitative meta-analysis of voting behavior studies in Iran (1981–2018). Political Science Research Journal, 16(1), 69–114.
17. Shari’atnia, K., & Matlabi, M., (2011). Political psychology and theoretical innovation in political science. Political Studies Quarterly, 4(14), 93–126.
18. Sadeghi, V., et al. (2023). Explaining the key factors in candidates’ electoral success and proposing an optimal model. Spatial Political Planning Quarterly, 6(3), 197–217.
19. Sadeghi, V., & Hosseini, S. M.H., (2023). Electoral campaign tourism and political participation (Case studies: Finland and Afghanistan). Spatial Political Planning Quarterly, 6(3), 835–849.
20. Asgari-Talavat, A.A.. (2003). The role of IRIB in shaping citizens’ political behavior in the sixth parliamentary election (Unpublished master’s thesis, Imam Sadiq University, Supervisor: Kavous Seyed Emami).
21. Ghazian, H. A., (2009). A sociological analysis of elections in Iran based on traditional-modern cleavages (Case study: 1997 presidential election). (Unpublished PhD dissertation, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran).
22. Ghavam, S.A., (2014). Politics: Foundations of political science. Tehran: SAMT Publications.
23. Ghavam, S.A., (2013). Comparative politics. Tehran: SAMT Publications.
24. Kavianirad, M., & Gharabeygi, M., (2017). Electoral geography: Foundations, concepts, and approaches. Tehran: Strategic Studies Institute Press.
25. Karimi Maleh, A., & Zolfaghari, V., (2019). An introduction to the political sociology of voting behavior. Tehran: Negah Mo’aser.
26. Kinloch, G.C., (2014). Sociological theory: Origins of perspectives and paradigms (G. Jamshidieh & S. R. Teymoori, Trans.). Tehran: Sociologists Bookstore.
27. Lacoste, Y., (2012). From geopolitics to perspective: A dictionary of geography (Persian Edition). Mashhad: Papeli Publications.
28. Mirheidar, D., & Mirahmadi, F.S., (2017). The evolution of thought in traditional and modern political geography (1897 to late 1980s). Tehran: University of Tehran Press.
29. Veysi, H., (2015). Concepts and theories of political geography. Tehran: SAMT Publications.
30. Naqibzadeh, A., (2015). An introduction to political sociology. Tehran: SAMT Publications.
31. Hormoz, M., (1999). Political socialization. Tehran: Pajang Publications.
32. Yousefi Ramandi, R., (2018). A model of voting behavior in the Islamic Republic of Iran based on a political marketing approach. Political Science Biannual, 14(2), 63–95.
33. Windahl, S., Signitzer, B., & Olson, J.T., (2008). Using communication theory (A. Dehghan, Trans.). Tehran: Sociologists Publications.
34. Akhter, Z, Sheikh Ah. Y., (2014). Determinants of Voting Behaviour in India: Theoritical Perspective. Public Policy And Adminestration Research, Vikram University Ujjain, 4(8),     Available         at: https://jagiroadcollegelive.co.in/attendence/classnotes/files/1589378885.pdf
35. Brooks, C., (2006). Cleavage-based voting behavior in cross-national perspective: evidence from six postwar democracies, 35(1): 88-128.
36. Blais, A., (2000). To vote or not to vote: the merits and limits of rational choice theory. Pittsburg: University of Pitting.
37. Campbell, A., Converse, M., & Stocks, N., (1960). American Voter. New York: John willy.
38. Chandler, M., (1988). Models of Voting Behavior in Survey Research. Syntheses, 76(2):25-48.
39. Chandrasekara, M., (2014). The power of opinion leaders: A study on first time voters of the university of Colombo. Political Science, 68, 61-64.
40. Cutright, P., & Rossi, P. H., (1958): Grass Roots Politicians and the Vote. American Sociological Review 23:171–179.
41. Diener, E., (2000). Subjective well-being - The Science of Happiness and a proposal for a National Index. American Psychologist, 55, 34–43.
42. Druckman, J., (2004). Priming the vote: campaign effects in a U.S. Senate election. Political Psychology, 25, 577-594.
43. Johnston, R., & Pattie, Ch., (2006). Electoral Geography.
44. Kovenock, D., & Roberson, B., (2008). Electoral Poaching and Party Identification. Journal of Theoretical Politics, 20(3): 275-302.
45. lazarsfeld, P.F., Berelson, B., & Hazel, G., (1944). The People’s Choice: How the voter makes up his mind in a presidential campaign, NY: Colombia University Press.
46. Redding, K.,  (2010). Elections & Voting, in handbook of sociology. state & society in global perspective New York.
47. Sanders, D., (2003). Party Identification, Economic Perception, and Voting in British GeneralElections, 1974-1997. Electoral Studies,22(1): 239-263.
48. Ghali Ibrahim, S.H., Nuhu Liman, A., & Mato, K., (2015). The 2015 General Elections: A Review of Major Determinants of Paradigm Shift in Voting Behaviour and Political Participation in Nigeria. International Journal of Research in Humanities and Social Studies, 2(1): 1–2.
49. Estes, T., (2005). Where the Votes Are: The Electoral Geography of the Coming Democratic Majority. Oakland University, From: http://www.beperss.com.