چالش‌ها و پیامدهای ژئوپلیتیکی قرنطینه مرزها در دوران بیماری‌های همه‌گیر

نوع مقاله : مقالات علمی -پژوهشی

نویسنده

• افشین کرمی

استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

https://doi.org/10.22067/pg.2024.83447.1225

چکیده

تلاش برای مهار همه­گیری­ها و یافتن راه­حل بلندمدت از طریق واکسن­ها با طیفی از مسائل سیاسی مربوط به نظام­های بهداشتی، سیاسی، حقوق­بشر، حاکمیت، تحرک و مرزها تلاقی پیدا کرده است. ظهور همه­گیری­ها فرصتی برای جغرافیای سیاسی مهیا کرده تا زیربنای ژئوپلیتیکی نظام­های سلامت و بهداشت را با نگاهی جدی­تر دنبال کند. مدیریت همه­گیری بنا به دو دلیل امری فضایی است: نخست درمان بیماری همیشه امری اجتماعی ـ فضایی است زیرا مقامات یا به دنبال تحمیل اقدامات قرنطینه و یا محدود ساختن ناقلان بیماری هستند. دوم، بیماری توسط مجموعه­ای از کنش­گران و نیروهای انسانی و غیرانسانی که با فضا و مکان سر و کار دارند آشکار می­شود. بنابراین، بیماری­ها به بخشی از مباحث ژئوپلیتیکی تبدیل شده­اند زیرا مطلوبیت و دوام سازه­های حکمروایی ملی، منطقه­ای و جهانی را آشکار می­سازند. مفهوم قرنطینه به عنوان نوعی فعالیت که منتهی به تقسیم و تحدید فضای جغرافیایی می­شود می­تواند یکی از موضوعات بسیار بحث­برانگیز در ژئوپلیتیک باشد. این پژوهش با هدف بررسی چالش­ها و پیامدهای ژئوپلیتیکی قرنطینه مرزها در دوران بیماری­های همه­گیر و با روش توصیفی ـ تحلیلی به نگارش درآمده است. این مطالعه به­طور خاص بر همه­گیری ویروس کرونا و پیامدهای ژئوپلیتیکی و مرزی قرنطینه طی این همه­گیری تمرکز دارد. نتایج نشان می­دهد که چالش­های همه­گیری کرونا را در یک سطح کلان می­توان به سه دسته چالش­های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی تقسیم­بندی کرد. چالش در هر کدام از این سه حوزه پیامدهای فراوانی برای دولت و جامعه به همراه داشته است و می­توان گفت چالش­های سیاسی همه­گیری کرونا بسیار برجسته­ هستند. در گروه چالش­های سیاسی همه­گیری کرونا نشان داد که نئولیبرالیسم تاب­آوری لازم در برابر شوک­های جهانی ناشی از مسائل غیراقتصادی و غیرمالی را ندارد. سیاست­هایی که در دوران همه­گیری ویروس کرونا از سوی دولت­ها پیاده شده با شعارهای برجسته نئولیبرالیسم مبنی بر اولویت بازار، رقابت، دخالت حداقلی دولت و کارآمدی بخش خصوصی در تضاد بود. محیط آنارشیک مدنظر واقع­گرایان که طی این بحران به­خوبی پدیدار شد پیامدهایی مثل جستجو برای تضمین بقا، تشدید رقابت میان دولت­ها، تضعیف نهادهای بین­المللی، کمبود منابع، تقویت زیرساخت­های مرزی، رواج گفتمان مهاجرستیزی و رواج قرنطینه را به همراه داشت. در نتیجه در طول این همه­گیری مهمترین بنیان­های لیبرالیسم با چالش­هایی مثل تحکیم جایگاه دولت، اقتدارگرایی دولت­ها، افزایش مداخله، تشدید نابرابری­های منطقه­ای و جهانی و رقابت و تعارض میان قدرت­های بزرگ روبرو شد.

کلیدواژه‌ها

• مرز
• قرنطینه
• ژئوپلیتیک
• همه‌گیری
• حکومت

مراجع

1. Alam, Mahmudul, et al. (2023). World energy economics and geopolitics amid COVID-19 and post-COVID-19 policy direction. World Development Sustainability 2 (2023) 100048.
2. Armstrong, Melanie. (2017). Germ Wars the Politics of Microbes and America’s Landscape of Fear. University of California Press.
3. Bahmani, Mohammad Ali, Shahbazian, Ali (2019) Protection of the right to health in investment lawsuits caused by widespread global diseases based on Covid-19, Legal Research, Law and Corona Special, Volume 33, pp. 245-276.
4. Baldwin, R., & Evenett, S. (2020). COVID-19 and Trade Policy: Why turning inward won’t work. E-book: https://voxeu.org/content/covid-19-and-trade-policy-why-turninginward-won-t-work.
5. Bashford , Alison . (2004). Imperial Hygiene: A Critical History of Colonialism, Nationalism and Public Health. New York: Palgrave Macmillan.
6. Bharlo, Maitham (2019) new international order in the post-corona era, Transcendent Governance Quarterly, No. 2, summer.
7. Blakely, Grace (2021) The political economy of Corona and the rise of state capitalism, translated by Asgar Kahramanpour, Tehran, Jooyande publications.
8. Brakman, Steven, et al. (2020). The turn from just-in-time to just-in-case globalization in and after times of COVID-19 an essay on the risk re-appraisal of borders and buffer. Social Sciences & Humanities Open 2 (2020) 100034. https://doi.org/10.1016/j.ssaho.2020.100034.
9. Caiyu, L., & Keyue, X. (2020). Chinese students warned of racial attacks in Australia. The Global Times 10 June 2020. URL available at: https://www.globaltimes.cn/content/1191105.
10. Cole, J., & Dodds, K. (2021). Unhealthy geopolitics? Bordering disease in the time of coronavirus. Geographical Research, 59(1), 169–181. https://doi.org/10.1111/1745- 5871.12457
11. Delmas, A., & Goeury, D. (2020). Bordering the world in response to emerging infectious disease: The case of SARS-CoV-2. Borders in Globalization Review, 2(1), 12–20.
12. Dodds, K., et al. (2020). The COVID-19 pandemic: Territorial, political and governance dimensions of the crisis. Territory, Politics, Governance, 8(3), 289–298.
13. Doherty, James, Faltzgraf, Robert (2009) Conflicting Theories in International Relations, translated by Vahid Magorgi and Alireza Tayeb, Tehran, Qoms Publications.
14. Ferhani, A., & Rushton, S. (2020). The International Health Regulations, COVID-19, and bordering practices: Who gets in, what gets out, and who gets rescued? Contemporary Security Policy, 41(3), 458–477.
15. Fidler , David . 1999. International Law and Infectious Diseases. Oxford: Oxford University Press
16. Giannetti, B.F. et al (2023) How has the sustainability of countries changed after COVID-19? Evidence from the pandemics' first year, Science of the Total Environment 855 (2023) 158766. http://dx.doi.org/10.1016/j.scitotenv.2022.158766
17. Hafez-Nia, Mohammad Reza. (2019). Necessity of adopting a geopolitical strategy to solve pandemic crises. [In Persian]. Geopolitics Quarterly, 16th year, 2nd issue, summer.
18. Haraway, Donna. (2008). When Species Meet. Minneapolis: University of Minnesota Press.
19. Harrison, Mark. (2006). Disease, diplomacy and international commerce: the origins of international sanitary regulation in the nineteenth century. Journal of Global History (1): 197 – 217.
20. Hazrati, Mohammad Amin, Javadani-Moghadam, Mehdi, Khansari, Seyed Mehdi. (2021). Investigating the effect of Corona on the crisis environment in the political systems of the Islamic world with an emphasis on the Middle East region. [In Persian]. Islamic Awakening Studies, 10th year, 3rd issue, autumn.
21. Healy, Margaret. (1997). Highways, hospitals and boundary hazards. In Thomas Betteridge, ed., Borders and Travellers in Early Modern Europe, pp. 17 – 33. Aldershot: Ashgate.
22. Jan-Parvar, Mohsen, Saleh-Abadi, Rehane, Bahrami-Jaf, Sajid. (2019). Geopolitical Effects of Corona Outbreak. [In Persian]. Strategic Policy Research Quarterly, Volume 9, Number 33, summer.
23. Jones, R. (2016). Violent borders: Refugees and the right to move. London: Verso. Journal of borderlands studies, 34(4), 483–488.
24. Khanke, Hamidreza, Tabrizchi, Narges. (2019). Review of the policies of selected countries in controlling the epidemic of Covid-19. [In Persian]. Culture and Health Promotion Journal of the Academy of Medical Sciences, 4th year, 3rd issue, autumn.
25. Lim, R. (2020). Racial transmittances: Hemispheric viralities of anti-Asian racism and resistance in Mexico. Journal of Asian American Studies, 23, 441–457.
26. Liu, X., & Bennett, M. (2020). Viral borders: COVID-19’s effects on securitization, surveillance, and identity in Mainland China and Hong Kong. Dialogues in Human Geography, 10(2), 158–163.
27. Loong, S. (2019). The neoliberal borderscape: Neoliberalism’s effects on the social worlds of migrants along the Thai-Myanmar border. Political Geography, 74, 102035.
28. Lu, G., et al. (2021). COVID-19 in Germany and China: Mitigation versus elimination strategy. Global Health Action, 14(1), 1875601.
29. Newman, D. (2003). On borders and power: A theoretical framework. Journal of Borderlands Studies, 18(1), 13–25.
30. Omrani, Abuzar, Moradi, Javad (2022) The effect of the global epidemic of the Covid-19 virus on the behavioral-interactive pattern of the actors of the international system based on the theory of realism, applied politics, fourth year, number 1, spring and summer, pp. 166 -141.
31. Payandeh, Emaduddin, Majdizadeh, Zahra, Mirzapour, Hossein. (2019). In search of an alternative to the full quarantine policy: data-driven governance in effective dealing with covid-19. [In Persian]. Science and Technology Policy Quarterly, Volume 10, Number 2, summer.
32. (2020). China should export more medical gear to battle COVID-19. https://www.piie.com/blogs/trade-and-investment-policy-watch/china-should-export-more-medicalgear- battle-covid-19? Utm_source¼update-newsletter&utm_medium¼email &utm_campaign¼piie-insider.
33. Porter, Dorothy. (1999). Health, Civilization, and the State: A History of Public Health from Ancient to Modern Times. London: Routledge.
34. Rumi, Farshad, Kazemi, Ehsan (2019) Corona virus: a new variable in the macro analysis of political and international developments, Strategic Policy Research Quarterly, 9th Volume, Number 33, Summer, Series 63.
35. Schindler, Seth, et al. (2020). Covid-19, China and the future of global development, Research in Globalization 2 (2020) 100020. http://dx.doi.org/10.1016/j.resglo.2020.100020
36. Seifzadeh, Hossein (2003) Principles of International Relations, Tehran, Mizan Publications.
37. Seric, A., & Winkler, D. (2020). COVID-19 could spur automation and reverse globalization to some extent. VOX EU. April 28: https://voxeu.org/article/covid-19-could-spur-auto mation-and-reverse-globalisation-some-extent.
38. Shakohi, Saeed (2019) Consequences of the security of the Covid-19 virus at the global level, International Security Magazine, 26.
39. Sorensen, Conner W., Smith, Edward H., Smith, Janet and Carton, Yves. (2008). Charles V. Riley, France, and phylloxera . American Entomologist 54 (3): 134 – 149.
40. Sturm, Tristan, et al. (2021). Interventions in critical health geopolitics: Borders, rights, and conspiracies in the COVID-19 pandemic, Political Geography 91 (2021) 102445.
41. Taliaferro, Jeffrey (2009), Neoclassical Realism, the State, and Foreign Policy, Edited by: Steven E. Lobell, Norrin M. Ripsman snd Jeffrey W. Taliaferro, Cambridge University
42. The Economist, March 14. (2020).“Has COVID killed Globalization?
43. Torpey, John C. (2000). Invention of the Passport: Surveillance, Citizenship, and the State. Cambridge: Cambridge University Press.
44. Waltz, Kenneth (1979), Theory of International Politics, University of California, Berkley.
45. Watts, Sheldon. (1997). Epidemics and History: Disease, Power and Imperialism. New Haven: Yale University Press.