بررسی نقش کلانشهرها در جهت اصلاح فضاهای تک جنسیتی با رویکرد ارتقا کیفیت زندگی زنان(مطالعه موردی منطقه 22 تهران)

نوع مقاله : مقالات علمی -پژوهشی

نویسندگان

• رقیه منیری پیر سلطان ¹
• اسماعیل نصیری هنده خاله ²
• فریبرز احمدی دهکا ³

¹ دانشجو کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور تهران ایران

² دانشیارگروه شهرسازی دانشکده هنرو معماری دانشگاه گیلان ،رشت،ایران

³ استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه پیام نور تهران ایران

https://doi.org/10.22067/pg.2023.82364.1215

چکیده

فضای شهری فقط دارای ابعاد کالبدی(فیزیکی) نیست، بلکه به روابط دارای جنبه‏ها‏ی اجتماعی و سمبولیکی است که خصوصا جنسیتی موجود در ساختار اجتماعی وابسته است. هدف پژوهش بررسی نقش کلانشهرها در جهت اصلاح فضاهای تک جنسیتی با رویکرد ارتقا کیفیت زندگی زنان در منطقه 22 کلان شهر تهران است . در این پژوهش با تأکید بر حضور مؤثر زنان تلاش شده است میزان مطلوبیت فضاهای شهری جهت حضور زنان در منطقه مذکور با توجه به تعداد بالای آنان نسبت به مردان مورد بررسی قرار گیرد.سوال پژوهش آن است که آیا فضاهای عمومی در منطقه 22 شهر تهران از دیدگاه عدالت جنسیتی ،مطلوب می‏باشد؟ تحقیق حاضر از نوع توصیفی تحلیلی است و در این پژوهش به منظور جمع‏آوری اطلاعات از روش‏ها‏ی تحقیق کیفی و کمی(پیمایش و پرسشنامه محقق ساخته) در ارتباط با موضوع و اهداف تحقیق استفاده شده است و همچنین استفاده از منابع کتابخانه‏ای و مقاله‏ها‏ی مرتبط با موضوع تحقیق استفاده شده است. جهت پایایی سوالات پرسشنامه نیز از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شده است. همچنین در این تحقیق، روابط بین متغیرهای پژوهش از طریق آماره‏ها‏ی توصیفی(جداول فراوانی، نمودارها و... ) و استنباطی در قالب نرم افزار SPSS مورد بررسی قرار می‏گیرد. در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل فرضیات از مدل سازی معادلات ساختاری با استفاده از تحلیل AMOS استفاده شده است نتایج یافته‏ها‏ی تحقیق نشان می‏دهد که، اجتماع‏پذیری با T=2/615 ,r=0/167, P<0/05 بر کیفیت شرایط کالبدی تاثیر داشته و از طریق آن باT=2/429 , r=0/15, P<0/01 بر حس تعلق زنان در جهت اصلاح فضاهای تک جنسیتی منطقه 22 تاثیر غیر مستقیم دارد. از سویی دیگر مشخص شد متغیر اجتماع‏پذیری با T=3/633 ,r=0/206, P<0/01 بر حس تعلق زنان در جهت اصلاح فضاهای تک جنسیتی منطقه 22 تاثیر مستقیم دارد. بنا براین ایجاد فضاهای عمومی در منطقه مورد مطالعه برای بانوان برای رشد خلاقیت در کنار افزایش کیفیت فضا‏ها‏ ی مورد استفاده بانوان برای رسیدن به عدالت جنسیتی در فضای شهری به منظور بهبود محیط‏ها‏ی انسانی در شهر و حضور موثر زنان در تولید و بازتولید فرهنگ شهری از جمله پیشنهادات این پژوهش است.

کلیدواژه‌ها

• حضور پذیری
• فضاهای عمومی
• زنان
• فضاهای تک جنسیتی
• منطقه 22 تهران

مراجع

1. Almasi Far, N., & Ansari, M., (2010). Investigating environmental security in parks as the part of urban spaces from the perspective of women based on the CPTED approach (case study: Sa’ie Park). Quarterly Journal of Urban Management, 8(25):21-34. [In Persian]
2. Amini, E., Boromand M., & Roohafza F., (2017). Evaluation of factors affecting the quality of public spaces in new cities, case study: Parand New City. 6(26): 89-110. [In Persian]
3. Anbari, M., (2010). Survey of Quality of Life Developments in Iran(1365 to 2006). Rural Development, 1(2): 149-181.[I n Persian]
4. Begum, J., (2012). Women, environment and sustainable development, making the links. Women and the environment, 33(2): 11-27.
5. Beheshti Asl, A., Valizadeh, R., Ahmadzadeh, H., (2021). Measuring the quality of urban spaces with a gender justice approach in metropolises, case study: Tabriz metropolis. Quarterly Scientific Journal of New Approaches in Human Geography, 14(1):45-63. [In Persian]
6. Beizaei, M., & Gharavi, G., (2018). Investigating the factors affecting the presence of women in urban spaces and analyzing the effects of single-gender spaces (case study: Mashhad Mellat Women's Park). Quarterly Journal of Geography and Human Relations, 1(3):819-838. [In Persian]
7. Fanni, Z., Heidari, S., & Aghaei, P., (2015). Measuring the quality of urban life with an emphasis on gender, case study: Qorveh city. Bi-Quarterly Journal of Urban Ecology, 6(2): 65-78. [In Persian]
8. Fayers, P.M. & Machin, D.,(2013). Quality of life: the assessment, analysis and interpretation of patient-reported outcomes. John Wiley & Sons.
9. Garmsirinezhad, S., Khorimbakht, A., Moghli, M., (2022). Assessing the quality of urban public spacesbased on gender perspective(Case study: Alishahr new city). Sociological studies, 14(53): 129-143.
10. Habib, F., (2007). Sustainability Approach in the Context of Urban Planning. Quarterly Journal of Environmental Science and Technology, 12(3): 111-120. [In Persian]
11. Habibi, S.M., (2000). Civil Society and Urban Life. Journal of Fine Arts - Architecture and Urban Planning, 7(12): 21-33. [In Persian]
12. Hashem Zehi, S., Hafez Rezazadeh, M., & Karimian, Bastani, M., (2021). Analysis of the dimensions and components of women's position in planning and designing public spaces in Iranian-Islamic cities (case study: Zahedan city). Scientific-Research Quarterly, New Perspectives in Human Geography, 13(3): 199-214. [In Persian]
13. Kalantari Khalilabad, H., Pourahmad, A., Saraji, S., & Ardalani, R., (2013).  Planning safe urban spaces based on gender segregation with CPTED approach, case study: Farhangian district, Bonab city. Iranian Islamic City Scientific and Research Quarterly, 1(12): 15-26. [In Persian]
14. Khaled, A., (2010). Gender Differences in Students’ Motivation and Academic Achievement. Quarterly Journal of Women’s Strategic Studies, 13(50):81-124.[In Persian]
15. Kurniawati,W., ( 2012). Public Space for Marginal People.Social and Behavioral Sciences, 36(2): 474-484.
16. Lynch, K., (2013). Theory of Good City Form. (Hossein Bahrini, Trans.).Tehran: Tehran University Press.
17. Massey, , (2013). Space, place and gender. John Wiley & Sons.
18. Moaveni, E., & Rahmani, H., (2019). The impact of security and gender space on increasing the presence of women in urban space (Case study: Shiraz Women's Park). Architectural Journal, 2(9): 1-11. [In Persian]
19. Mohammadi, M., (2018). Recognizing the dual oppositions of gendered urban space, based on a semiotic-analytical approach to public space in traditional district. Iranian Architecture and Urban Planning Scientific-Research Journal, 9(2): 33-51. [In Persian]
20. Nasiri Hendeh Khaleh, E., Jamshidzehi Shahbakhsh,O., & Mohagheghpour, , (2023). The Effects of Good Urban Governance in Achieving Resilience of Informal Settlements in Zanjan City, Iran. Localis, 21(3): 598-623.
21. Pasaogullari, N., & Doratli, N., (2004). Measuring Accessibility and Utilization of Public Spaces in Famagusta. Cities, 21(3): 225-232.
22. Pierce, J., Williams, O.R., & Martin, D.G., (2016). Rights in places: An analytical extension of the right to the city. Geoforum, 70(2): 79-88.
23. Pietro, G., Elliott, D., & Gabriell, Y., (2005). A home in the City. UN Millennum Project, Task Force on Improving the Lives of Slum Dwellers, London.
24. Pourhossein Roshan, H., PourJafar, M.R., & Ali Akbari, S., (2019). Explaining Gender Justice in Urban Space. Journal of Regional Urban Development Planning, 10(1):115-1450. [In Persian]
25. Pourshojaie, F., & Habibi, M., (2015). Investigating the performance of women-specific public spaces in terms of responding to women’s general needs compared to other public spaces. Journal of Fine Arts, Architecture and Urban Planning, 20(1): 38-45. [In Persian]
26. Romina, G., Teymuripour, A., (2018). Investigating the relationship between space and gender justice; Case study: Tehran city, 6th district. Journal of Political Geography Research, 3(4): 141-161. [In Persian]
27. Sadeghi, A., (2012). Recognized of Dominated Aspects of Woman Presence in Urban Public Realms (Case study of Shiraz City). Quarterly Journal of Urban Studies, 1(2): 71-85. [In Persian]
28. Sadeghzadeh, M., Khormaei, F., & Beshardeh, Sh., (2017). The relationship between gender conformity and perception with the quality of life of Iranian women. Quarterly Journal of Interdisciplinary Research, 1(1): 17-22. [In Persian]
29. N., Kazemi. H., (2022). Discourse and narratives of gender justice policy in Iran, the analysis of causes and aspects of the diversity of programs and policies. Woman in development and policy, 72(1): 269-304.
30. Shokohi, Dowlat Abadi, M., & Masoud, M., (2010). Pedestrian as a factor for increasing social capital. Journal of the Iranian Society of Architecture and Urban Planning, 1(1): 55-66. [In Persian]
31. Sweet, E.L., & Ortiz Escalante, S.,(2014). Bringing bodies into planning: Visceral ethods, fear and gender violence. Journal of Urban Studies, 52, 1826–1845.
32. Talebi, Zh., (2010). Social Relations in Urban Spaces. Bi-Quarterly Journal of Social Sciences, 24(4): 161-180. [In Persian]
33. Tohidlo, S., (2022). Gender justice with the thinkers of the constitutional era. A woman's letter study, 12(3): 55-83.
34. Zibayi Nejhad, M.R.(2009). Gender Identity and Roles. Women's Studies and Research Office.