ارزیابی اثرات تجارت مرزی بر شاخص‌های جمعیتی سکونتگاههای روستایی بازارچه مرزی تمرچین

نوع مقاله : مقالات علمی -پژوهشی

نویسندگان

• تانیا سانیار ¹
• ناصر سلطانی ²
• حسن حیدری ³

¹ کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی آمایش سرزمین، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

² دانشیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه

³ استادیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

https://doi.org/10.22067/pg.2022.71806.1077

چکیده

یکی از مهم­ترین عوامل تحرک جمعیت در نواحی مرزی عامل اقتصادی است. هدف این پژوهش، بررسی میزان اثرگذاری تجارت مرزی بر شاخص­های جمعیتی سکونتگاههای بازارچه مرزی تمرچین پیرانشهر می­باشد. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و به شیوه میدانی و در قالب پرسشنامه، به بررسی این موضوع پرداخته است. نتایج آزمون تی تک نمونه­ای برای 5 بعد اصلی تحقیق نشان دهنده بازتاب بیشتر ابعاد سیاسی بر تحولات جمعیتی در منطقه مورد مطالعه با امتیاز 3.43 بوده است. در رده­های بعدی بازتاب­های اقتصادی با امتیاز 3.29، جمعیتی با امتیاز 2.86، اجتماعی 2.57، کالبدی 2.25 به ترتیب امتیاز از اهمیت بیشتری برخوردار بوده­اند. با توجه به نتایج مورد اشاره در بخش یافته­ها، توسعه تجارت مرزی در سکونتگاههای روستایی مورد مطالعه، تاثیر مثبتی بر تثبیت و رشد جمعیتی این سکونتگاهها نداشته است و از جمله دلایل این امر، فقدان زمینه­های تثبیت جمعیت در این سکونتگاهها از جمله زمینه­های زیرساختی، خدماتی و رفاهی می­باشد. اما بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از آزمون­های پژوهش، تجارت مرزی بر روی مؤلفه‌های اجتماعی و سیاسی تأثیر مثبتی داشته و بر بهبود کیفیت و تحرک زندگی سکونتگاه‌های روستایی در اثر تجارت مرزی موثر واقع شده است.

کلیدواژه‌ها

• "شاخص‌های جمعیتی"
• "تجارت مرزی"
• "تمرچین"
• "پیرانشهر"

مراجع

1. Brzosko-Sermak, A. (2007). Theoretical deliberations on frontier location of cities. Bulletin of geography. Socio-economic series, 2(7), 73-86.
2. Feinstein, B.A., & Dajani-Daoudi, M.S. (2000). Permeable Fences Make Good Neighbors: Improving a Seemingly Intractable Border Conflict between Isrealis and Palestinians. American University International Law Review, 16(1), 1-176.
3. Hansent, N.M. (1975). An evaluation of growth-center theory and practice. Environment and Planning, 7(7), 821-832.
4. Jones, P. N., & Wild, T. (1994). Opening the frontier: recent spatial impacts in the former inner-German border zone. Regional studies, 28(3), 259-273.
5. Kamran, H., Parizadi, T., & Hosseini Amini, H. (2011). Spatial organization of border areas adjacent to the Iran-Pakistan border with a passive defense approach. Research and Urban Planning, 2(5), 109-132. [In Persian]
6. Laine, J. )2006). Perceptions toward the Opening of The Finnish Russian border – border as a barrier among actors involved. Master’s thesis, University of Joensuu, Department of Geography,
7. Laine, J. )2007(. Incommodious border? Rethinking The function of the Finnish-Russian border. Fennia, 185(1), 49–62.
8. Lewczuk, J., & Ustinovichius, L. (2015). The concept of multi-functional development of cross-border regions: Poland case. Procedia Engineering, 122, 65-70.
9. Mohammadi S.R; Bukani, R., & Veisi, R (2011). The role of cross-border trade in stabilizing the rural population (Case study: Sardasht border market sphere of influence). Development Management Process, 26(4), 119-133. [In Persian]
10. Mohammadi Yeganeh, B., Mehdizadeh, E., & Mehdizadeh, E. (2012). Assessing the economic effects of Mehran border bazaar on the development of rural areas Case study: Mohsenabad district. Journal of Applied Research in Geographical Sciences, 12(25), 79-96. [In Persian]
11. Mohammadi, H., & Fakhr Fatemi, A.A. (2005). The role of border markets in the spatial development of border areas(Case study: Bajgiran border market). Geopolitical Quarterly, 1(1), 55-76. [In Persian]
12. Mohammadpour, A., Ahmadipour, Z., & Badiei, M. (2006). The role of border function evolution on the geographical space of the tax collectors on the Iran-Turkmenistan border. Spatial Planning and Planning(Special Issue of Geography), 147-172. [In Persian]
13. Mousavi, M.N. (2013). Evaluation of the role of common border markets in the development and welfare of border areas Case: Piranshahr Tamerchin border market. Quarterly Journal of Geography and Development, 11(33), 55-69. [In Persian]
14. Peña, S. (2005). Recent developments in urban marginality along Mexico's northern border. Habitat International, 29(2), 285-301.
15. Pour-Azizi, A., & Bayezi, I. (2018). The effect of economic exchanges on the development of border cities, a case study of Piranshahr. Journal of Human Geography Research, 50(4), 1065-1049. [In Persian]
16. Qaderi Hajat, M., Abdi, E., Jalili Parvaneh, Z., & Bagheri Saranjianeh, N. (2010). Explaining the Role of Border Markets in Security and Sustainable Development of Areas Around the Case Study: South Khorasan Border Markets. Geopolitical Quarterly, 6 (19), 121- 151. [In Persian]
17. Rafieian, M., Moloudi, J., Meshkini, A., Roknauddin Eftekhari, A., &Irandoost, K. (2014). Relationship between border function change and improving the situation around border cities(Baneh and Saqez cities). Journal of Urban Studies, No. 9, 58-45. [In Persian]
18. Rietveld, P. )2001(. Obstacles to openness of border regions in Europe. In van Geenhuizen M & R Ratti )eds(. Gaining advantage from open borders. An active space approach to regional development(pp. 79–96). Ashgate:
19. Rietveld, P. )2012(. Barrier effects of borders: Implications for border-crossing infrastructures. EJTIR, 12 )2(, 150-166.
20. Siami, Q., & Darban Astana, M.R. (2012). Spatial-Functional Implications of Border Markets on the Economy and Security of Iran's Urban and Rural Post-Coastal Territories. National Conference on Border Cities and Security. Challenges and Approaches, Sistan and Baluchestan University, 1510-1522. (In Persian)
21. Smallbone, D., Labrianidis, L., Venesaar, U., Welter, F., & Zashev, P. (2007). Challenges and prospects of cross border cooperation in the context of EU enlargement. Sixth Framework Programme,(Priority 7: Citizens and Governance in a Knowledge-based Society). London: Kingston University.
22. Stiller, S. )2003(. Integration in the German-Polish border region – Status Quo and Current Developments. Paper presented at 43rd Congress of the European Regional Science Association ؛Peripheries, Centres and Spatial Development in the New Europe؛ August 27th – 30th, Jyväskyla, Finland.
23. Taleshi, M,. &Golchini, Q. (2018). Arrangement of border markets in western Iran Economic-physical model in the sustainability of small towns Case study of Siranband Baneh border market. Journal of New Attitudes in Human Geography, 10(3), 395-381. [In Persian].
24. Topaloglou, L. (2009). Obstacles in economic cross border interaction across the EU external and Northern Greek border regions. MIBES Transactions, 3(1),
25. Topaloglou, L., & Petrakos, G. (2006). The new economic geography of the Northern Greek border regions. 46th Congress of the European Regional Science Association, 23-27, 1-30.
26. Valiqlizadeh, A., & Hosseinnejad, A. (2016). Assessing the role of common border markets inthe development and welfare of border areas (Case study: Siranband Baneh border market). Journal of Border Studies, 4(4), 21-1. [In Persian].
27. Van den Bergh, K., Bruninx, K., & Delarue, E. (2018). Cross-border reserve markets: network constraints in cross-border reserve procurement. Energy Policy, 113, 193-205.
28. Van der Veen, A. and Boot, D-L(19995). Cross- border Cooperation and European regional Policy. In J. Anderson(ed). Transnational Democracy: Political Spaces and Border Crossings. (pp.75- 94). London: Routledge.
29. Wan, W. Y. (2017). Cross-border public offering of securities in fostering an integrated ASEAN securities market: The experiences of Singapore, Malaysia and Thailand. Capital Markets Law Journal, 12(3), 381-411.
30. Wasti-Walter, D. )2009(. Borderlands. International encyclopedia of human geography, editors-in-chief: Kitchin, R and Thrift, N., Volume 1(pp. 332-339), Elsevier Ltd.
31. Wilson, C. (2015). The U.S.Mexico Border Economy in Transition, Woodrow Wilson International Center for Scholars 96-3.
32. Zarghani, H. (2019). An Introduction to Sustainable Border and Border Security. Tehran: Iran Geopolitical Association Publications. [In Persian].
33. Zarghani, S.H., Mehdizad, S., & Azami, H. (2012). Analysis of political-spatial reflections of border markets (a case study of Bashmaq Marivan border market). Spatial Planning and Planning, 16 (73), 1-23. [In Persian]