ارزیابی اثرات تجارت مرزی بر شاخص‌های جمعیتی سکونتگاههای روستایی بازارچه مرزی تمرچین

نوع مقاله : مقالات علمی -پژوهشی

نویسندگان

• تانیا سانیار ¹
• ناصر سلطانی ²
• حسن حیدری ³

¹ کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی آمایش سرزمین، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

² دانشیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه

³ استادیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

https://doi.org/10.22067/pg.2022.71806.1077

چکیده

یکی از مهم ­ترین عوامل تحرک جمعیت در نواحی مرزی عامل اقتصادی است. هدف این پژوهش، بررسی میزان اثرگذاری تجارت مرزی بر شاخص ­های جمعیتی سکونتگاه ‏های بازارچه مرزی تمرچین پیرانشهر می­ باشد. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی– تحلیلی و به شیوه میدانی و در قالب پرسشنامه، به بررسی این موضوع پرداخته است. نتایج آزمون تی تک نمونه ­ای برای 5 بعد اصلی تحقیق نشان‌دهنده بازتاب بیشتر ابعاد سیاسی بر تحولات جمعیتی در منطقه موردمطالعه با امتیاز 3.43 بوده است. در رده ­های بعدی بازتاب­ های اقتصادی با امتیاز 3.29، جمعیتی با امتیاز 2.86، اجتماعی 2.57، کالبدی 2.25 به ترتیب امتیاز از اهمیت بیشتری برخوردار بوده­ اند. با توجه به نتایج مورداشاره در بخش یافته­ ها، توسعه تجارت مرزی در سکونتگاه‏ های روستایی موردمطالعه، تأثیر مثبتی بر تثبیت و رشد جمعیتی این سکونتگاه‏ ها نداشته است و ازجمله دلایل این امر، فقدان زمینه­ های تثبیت جمعیت در این سکونتگاه‏ ها ازجمله زمینه ­های زیرساختی، خدماتی و رفاهی می­ باشد. اما بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از آزمون­ های پژوهش، تجارت مرزی بر روی مؤلفه‌های اجتماعی و سیاسی تأثیر مثبتی داشته و بر بهبود کیفیت و تحرک زندگی سکونتگاه‏ های روستایی در اثر تجارت مرزی مؤثر واقع‌شده است.

کلیدواژه‌ها

• شاخص‌های جمعیتی
• تجارت مرزی
• تمرچین
• پیرانشهر

مراجع

1. Brzosko-Sermak, A., (2007). Theoretical deliberations on frontier location of cities. Bulletin of geography. Socio-economic series, 2(7), 73-86.
2. Feinstein, B.A., & Dajani-Daoudi, M.S., (2000). Permeable Fences Make Good Neighbors: Improving a Seemingly Intractable Border Conflict between Isrealis and Palestinians. American University International Law Review, 16(1), 1-176.
3. Hansent, N.M., (1975). An evaluation of growth-center theory and practice. Environment and Planning, 7(7), 821-832.
4. Jones, P. N., & Wild, T., (1994). Opening the frontier: recent spatial impacts in the former inner-German border zone. Regional studies, 28(3), 259-273.
5. Kamran, H., Parizadi, T., & Hosseini Amini, H., (2011). Spatial organization of border areas adjacent to the Iran-Pakistan border with a passive defense approach. Research and Urban Planning, 2(5), 109-132. [In Persian]
6. Laine, J., )2006). Perceptions toward the Opening of The Finnish Russian border – border as a barrier among actors involved. Master’s thesis, University of Joensuu, Department of Geography,
7. Laine, J., )2007(. Incommodious border? Rethinking The function of the Finnish-Russian border. Fennia, 185(1), 49–62.
8. Lewczuk, J., & Ustinovichius, L., (2015). The concept of multi-functional development of cross-border regions: Poland case. Procedia Engineering, 122, 65-70.
9. Mohammadi Saleh,.R., Bukani, R., & Veisi, R., (2013). The role of cross-border trade in stabilizing the rural population (Case study: Sardasht border market sphere of influence). Development Management Process, 26(4), 119-133. [In Persian]
10. Mohammadi Yeganeh, B., & Mehdizadeh, E., (2012). Assessing the economic effects of Mehran border bazaar on the development of rural areas Case study: Mohsenabad district. Journal of Applied Research in Geographical Sciences, 12(25), 79-96. [In Persian]
11. Mohammadi, H., & Fakhr Fatemi, A.A., (2005). The role of border markets in the spatial development of border areas(Case study: Bajgiran border market). Geopolitical Quarterly, 1(1), 55-76. [In Persian]
12. Mohammadpour, A., Ahmadipour, Z., & Badiei, M., (2006). The role of border function evolution on the geographical space of the tax collectors on the Iran-Turkmenistan border. Spatial Planning and Planning(Special Issue of Geography), 147-172. [In Persian]
13. Mousavi, M.N., (2013). Evaluation of the role of common border markets in the development and welfare of border areas Case: Piranshahr Tamerchin border market. Quarterly Journal of Geography and Development, 11(33), 55-69. [In Persian]
14. Pena, S., (2005). Recent developments in urban marginality along Mexico's northern border. Habitat International, 29(2), 285-301.
15. Qaderi Hajat, M., Abdi, E., Jalili Parvaneh, Z., & Bagheri Saranjianeh, N., (2010). Explaining the Role of Border Markets in Security and Sustainable Development of Areas Around the Case Study: South Khorasan Border Markets. Geopolitical Quarterly, 6 (19), 121- 151. [In Persian]
16. Rafieian, M., Moloudi, J., Meshkini, A., Roknauddin Eftekhari, A., &Irandoost, K., (2014). Relationship between border function change and improving the situation around border cities(Baneh and Saqez cities). Journal of Urban Studies, No. 9, 58-45. [In Persian]
17. Rietveld, P., )2001(. Obstacles to openness of border regions in Europe. In van Geenhuizen M & R Ratti )eds(. Gaining advantage from open borders. An active space approach to regional development(pp. 79–96). Ashgate:
18. Rietveld, P., )2012(. Barrier effects of borders: Implications for border-crossing infrastructures. EJTIR, 12 )2(, 150-166.
19. Siami, Q., & Darban Astana, M.R., (2012). Spatial-Functional Implications of Border Markets on the Economy and Security of Iran's Urban and Rural Post-Coastal Territories. National Conference on Border Cities and Security. Challenges and Approaches, Sistan and Baluchestan University, 1510-1522. (In Persian)
20. Smallbone, D., Labrianidis, L., Venesaar, U., Welter, F., & Zashev, P., (2007). Challenges and prospects of cross border cooperation in the context of EU enlargement. Sixth Framework Programme,(Priority 7: Citizens and Governance in a Knowledge-based Society). London: Kingston University.
21. Stiller, S., )2003(. Integration in the German-Polish border region – Status Quo and Current Developments. Paper presented at 43rd Congress of the European Regional Science Association ؛Peripheries, Centres and Spatial Development in the New Europe؛ August 27th – 30th, Jyväskyla, Finland.
22. Taleshi, M,. &Golchini, Q., (2018). Arrangement of border markets in western Iran Economic-physical model in the sustainability of small towns Case study of Siranband Baneh border market. Journal of New Attitudes in Human Geography, 10(3), 395-381. [In Persian].
23. Topaloglou, L., & Petrakos, G., (2006). The new economic geography of the Northern Greek border regions. 46th Congress of the European Regional Science Association, 23-27, 1-30.
24. Topaloglou, L., (2009). Obstacles in economic cross border interaction across the EU external and Northern Greek border regions. MIBES Transactions, 3(1),
25. Valiqlizadeh, A., & Hosseinnejad, A., (2016). Assessing the role of common border markets inthe development and welfare of border areas (Case study: Siranband Baneh border market). Journal of Border Studies, 4(4), 21-1. [In Persian].
26. Van den Bergh, K., Bruninx, K., & Delarue, E., (2018). Cross-border reserve markets: network constraints in cross-border reserve procurement. Energy Policy, 113, 193-205.
27. Van der Veen, A., & Boot, D.L.,(19995). Cross- border Cooperation and European regional Policy. In J. Anderson(ed). Transnational Democracy: Political Spaces and Border Crossings. (pp.75- 94). London: Routledge.
28. Wan, W.Y., (2017). Cross-border public offering of securities in fostering an integrated ASEAN securities market: The experiences of Singapore, Malaysia and Thailand. Capital Markets Law Journal, 12(3), 381-411.
29. Wasti-Walter, D., )2009(. Borderlands. International encyclopedia of human geography, editors-in-chief: Kitchin, R and Thrift, N., Volume 1(pp. 332-339), Elsevier Ltd.
30. Wilson, C. (2015). The U.S.Mexico Border Economy in Transition, Woodrow Wilson International Center for Scholars 96-3.
31. Zarghani, H., (2019). An Introduction to Sustainable Border and Border Security. Iran, Tehran: Geopolitical Association Publications. [In Persian].
32. Zarghani, S.H., Mehdizad, S., & Azami, H., (2012). Analysis of political-spatial reflections of border markets (a case study of Bashmaq Marivan border market). Spatial Planning and Planning, 16 (73), 1-23. [In Persian]