زهرا اکبری؛ محسن خلیلی؛ سید احمد فاطمی نژاد
چکیده
برنامه‌ی هسته‌ای ایران، از مهمترین مسائل سیاست خارجی ایران بعد از انقلاب بوده است. این برنامه سه دوره‌ی ریاست جمهوری خاتمی، احمدی‌نژاد و روحانی را درگیر خود کرد. پژوهش حاضر بر مبنای نظریه‌ی منطقه‌ی توافق ممکن (ZOPA) و همچنین با بهره‌گیری از روش تاریخی تطبیقی به بررسی برنامه‌ی هسته‌ای در سه دوره‌ی ریاست جمهوری (خاتمی، احمدی‌نژاد ...
بیشتر
برنامه‌ی هسته‌ای ایران، از مهمترین مسائل سیاست خارجی ایران بعد از انقلاب بوده است. این برنامه سه دوره‌ی ریاست جمهوری خاتمی، احمدی‌نژاد و روحانی را درگیر خود کرد. پژوهش حاضر بر مبنای نظریه‌ی منطقه‌ی توافق ممکن (ZOPA) و همچنین با بهره‌گیری از روش تاریخی تطبیقی به بررسی برنامه‌ی هسته‌ای در سه دوره‌ی ریاست جمهوری (خاتمی، احمدی‌نژاد و روحانی) می‌پردازد. سؤال اصلی این پژوهش این است‌که چرا در دو دوره‌ی ریاست جمهوری خاتمی و احمدی‌نژاد مذاکرات ایران و قدرت‌های غربی به توافق هسته‌ای ختم نشد، اما در دوره‌ی ریاست جمهوری روحانی این مذاکرات به توافق هسته‌ای منجر شد. فرضیه‌ی نوشتار این است که استراتژی‌ها و تاکتیک‌های ناهمانند، در دو محیط داخلی و خارجی (ایران و گروه 1+5) در سه دوره‌ی ریاست جمهوری (خاتمی و احمدی‌نژاد و روحانی) منجر به دو دستاورد گوناگون (عدم توافق و توافق) در برنامه‌ی هسته‌ای ایران شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در دوران خاتمی، انعطاف ایران، کشورهای غربی را بر این باور رساند که نیاز چندانی به کنارآمدن با ایران ندارند. در دوران احمدی‌نژاد نیز به دلیل سیاست خارجی تهاجمی، این فرصت به ایالات متحده داده شد که اتحادیه‌ی اروپا و حتی چین و روسیه را با خود همراه کند، و قطعنامه‌های تحریمی را علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل تصویب کند. اما در دوره‌ی روحانی، با بهره‌گیری از تجارب دولت‌های پیشین سعی شد مسیر اعتدال طی گردد؛ سیاستی که باعث گردید طرف مقابل ایران، در سیاست‌های خود تجدید نظر کند. همین امر دستیابی به توافق جامع هسته‌ای را امکان‌پذیر کرد.
مراد کاویانی راد
چکیده
کاهش بارش، افزایش مصرف آب و ناکارامدی مدیریت منابع آب، امنیت آبی، معیشت و محیط زیست کشورهای واقع بر نوار بیابانی جهان را تهدید میکند. وضعیتی که آب را در مناسبات هیدروپلیتیک و در مقیاس فروملی وارد مناسبات قدرت واحدهای سیاسی- فضایی کرده است. ایران از آن دست کشورهای واقع بر روی کمربند خشک جهان است که بخش کلان منابع آب شرین تجدیدپذیر ...
بیشتر
کاهش بارش، افزایش مصرف آب و ناکارامدی مدیریت منابع آب، امنیت آبی، معیشت و محیط زیست کشورهای واقع بر نوار بیابانی جهان را تهدید میکند. وضعیتی که آب را در مناسبات هیدروپلیتیک و در مقیاس فروملی وارد مناسبات قدرت واحدهای سیاسی- فضایی کرده است. ایران از آن دست کشورهای واقع بر روی کمربند خشک جهان است که بخش کلان منابع آب شرین تجدیدپذیر آن به شدت افت کرده است. دادههای موجود نشان میدهند که حوضه آبریز زاینده رود طی دو دهه اخیر درگیر کاهش بارش بوده و عمده منابع آب آن نیز فروکاسته و کوشش کارگزاران در مقیاس فروملی برای تأمین آب به ناهمسویی منافع شهروندان انجامیده است. دادههای مقاله حاضر که ماهیتی کاربردی دارد بر این فرضیه استوار است که مناسبات هیدروپلیتیک قلمروداران استان‌های پیرامون این حوضه تابعی از موقعیت جغرافیایی آنها نسبت به رودحانه است. درون‌دادهای مورد نیاز تحقیق به شیوه کتابخانه و از طریق بایگانی پُر بازدیدترین وب‌گاه‌های خبری منتسب به هر استان از 1392 تا مهر 1397، دیدگاه کنشگران و فعالان عرصه آب در استان‌های حوضه آبریز زاینده رود (یزد اصفهان و چهارمحال و بختیاری) به همراه خوزستان گرداوری و استخراج شده سپس با استفاده از نرم‌افزار ATLAS.ti دادههای کیفی، تحلیل محتوا شدند. نتیجه تحقیق نشان داد که رویکرد بخشی‌نگر به مقوله آب سبب شده است که مواضع دست‌اندرکاران استان‌های یاد شده تابع موقعیت جغرافیایی بالادستی و پایین‌دستی شان نسبت به زاینده‌رود باشد.
مارال دربندی؛ محمدجواد حق شناس
چکیده
تمامی تعاریف «حکمرانی مطلوب یا حکمرانی خوب» بیانگر مفهومی وسیع‌تر از حکومت هستند که علاوه بر نهاد دولت، شامل سه نهاد حکومت، جامعه مدنی و بخش خصوصی می‌شود. وظیفه حکمرانی خوب همکاری و هماهنگی بین بخش های یادشده است. در این میان، شفافیت در همه بخش های حکمرانی خوب به عنوان یک ضرورت مطرح است. پژوهش حاضر با بهره گیری از روش تحلیلی-توصیفی، ...
بیشتر
تمامی تعاریف «حکمرانی مطلوب یا حکمرانی خوب» بیانگر مفهومی وسیع‌تر از حکومت هستند که علاوه بر نهاد دولت، شامل سه نهاد حکومت، جامعه مدنی و بخش خصوصی می‌شود. وظیفه حکمرانی خوب همکاری و هماهنگی بین بخش های یادشده است. در این میان، شفافیت در همه بخش های حکمرانی خوب به عنوان یک ضرورت مطرح است. پژوهش حاضر با بهره گیری از روش تحلیلی-توصیفی، در صدد بررسی شفافیت در جمهوری اسلامی ایران می باشد. بدین منظور، چهار شاخص وضعیت آزادی مطبوعات، شفافیت در توزیع قدرت، شفافیت اقتصادی و موانع و مشکلات ساختار حقوقی شفافیت تشریح گشت. نتایج تحلیل ها نشان داد که شفافیت در دوره ده ساله ی اول جمهوری اسلامی ایران از سال 1358 تا 1368 تحت تاثیر دو ویژگی وجود شرایط جنگی و حضور شخصیت کاریزمایی امام نتوانست مجال ظهور یابد. در دوره 1368 تا 1376نیز به دلیل تمرکز بر فعالیت های اقتصادی و شروع فرآیند رشد طبقه متوسط شفافیت نتوانست تحقق پبدا کند. در دوره ریاست جمهوری خاتمی علی رغم امید برای ایجاد شفافیت، اما این امر به دلیل ضعف جامعه مدنی و مقاومت قدرت سیاسی در مقابل آن تحقق پیدا نکرد. با پیروزی احمدی نژاد در انتخابات بازگشت به شعارهای انقلابی و خواسته های رادیکال عدالت طلبانه و استکبار ستیزانه، شفافیت به طور کلی به حاشیه رانده شد. آنچه در بررسی شفافیت در فاصله سالهای 1357 تا 1390 بررسی شد؛ نشان داد که در سالهای نخست به دلیل شرایط انقلابی و قبضه قدرت توسط انقلابیون شفافیت در محاق قرار گرفت و سپس ساختار نهادی و قانونی که در این سالها به تدریج آشکار شد نشان داد که سیستم سیاسی گرچه قائل به مردم سالاری است؛ اما به دلیل ضعف های نهادی و ساختاری نتوانسته است، شفافیت را تحقق بخشد.
محمدباقر قالیباف؛ سید عباس احمدی؛ یاشار ذکی؛ فرامرز عظیمی
چکیده
کلانشهر تهران به عنوان پایتخت و بزرگترین شهر کشور، نیازمند مدیریت کارآمدتر و بهینهای است که در طیف وسیع پیشنهادات مدیریتی رویکردهای تمرکزگرا تا تمرکززدا، الگوی حکمرانی نیمهمتمرکز پیشنهاد کاربردی متفاوتی برای اداره بهتر آن مطرح و مورد ادعا است. از سوی دیگر، با توجه به اینکه توزیع فضایی قدرت، کانون تغییراتی است که الگوی نیمهمتمرکز ...
بیشتر
کلانشهر تهران به عنوان پایتخت و بزرگترین شهر کشور، نیازمند مدیریت کارآمدتر و بهینهای است که در طیف وسیع پیشنهادات مدیریتی رویکردهای تمرکزگرا تا تمرکززدا، الگوی حکمرانی نیمهمتمرکز پیشنهاد کاربردی متفاوتی برای اداره بهتر آن مطرح و مورد ادعا است. از سوی دیگر، با توجه به اینکه توزیع فضایی قدرت، کانون تغییراتی است که الگوی نیمهمتمرکز با تحول آن، امکان گذار به اداره کارآمد شهر تهران را رقم خواهد زد، پژوهش حاضر با تکیه بر آن، تلاش دارد به بررسی توزیع فضایی قدرت و اولویتهای کاربردی آن در این کلانشهر بپردازد. موضوع اصلی مقاله حاضر عبارت است از ارائه اولویتهای توزیع فضایی قدرت برای اداره شهر تهران با رویکرد نیمهمتمرکز. در این راستا سوال اصلی پژوهش عبارت است از اینکه در گذار از الگوی متمرکز کنونی به نیمهمتمرکز، توزیع فضایی قدرت در شهر تهران، با چه مشخصاتی در ابعاد چهارگانه اجرایی، قضایی، تقنینی و امنیتی قابل ارائه است؟ در پاسخ به سوال اصلی پژوهش، این فرضیه مطرح است که «به نظر می‌رسد تفکیک امور حاکمیتی از امور محلی در چهار بُعد اجرایی، قضایی، امنیتی و تقنینی، مهمترین اولویت توزیع فضایی قدرت برای اداره شهر تهران در قالب الگوی نیمهمتمرکز است». روش پژوهش، کمی و با توجه به هدف، کاربردی و از نوع حل مسئله است و برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه‌ای و میدانی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش، شامل 44 نفر از اعضای هیات علمی رشته جغرافیای سیاسی در سطح دانشگاه‌های تهران و مدیران ارشد شهرداری تهران است که حداقل مدرک دانشگاهی آنها کارشناسی ارشد و روش نمونهگیری، گلوله برفی و ابزار اندازهگیری پرسشنامه است. یافتههای پژوهش مهمترین اولویتهای اداره شهر تهران مبتنی بر رویکرد نیمهمتمرکز را با محوریت توزیع فضایی قدرت در ابعاد تقنینی، اجرایی، قضایی و امنیتی کلانشهر تهران ارائه کرده است.
سید شمس الدین صادقی؛ زینب شریفی؛ سمیرا مرادی؛ حمیدرضا حشمتی جدید
چکیده
علل و عوامل، ریشه‌ها و تداوم منازعات میان دولت‌ها و پیامدهای ناشی از آن، از جایگاه مهمی در نظریه‌های ژئوپلیتیک برخوردار است. از این رو، نظریه‌پردازان ژئوپلیتیک به شیوه‌های مختلف سعی کرده‌اند برای تقلیل و پیشگیری از منازعات میان دولت‌ها با طرح نظریه‌ها و مدل‌های مختلف به تبیین و تحلیل این مهم بپردازند. یکی از نظریه‌های مطرح ...
بیشتر
علل و عوامل، ریشه‌ها و تداوم منازعات میان دولت‌ها و پیامدهای ناشی از آن، از جایگاه مهمی در نظریه‌های ژئوپلیتیک برخوردار است. از این رو، نظریه‌پردازان ژئوپلیتیک به شیوه‌های مختلف سعی کرده‌اند برای تقلیل و پیشگیری از منازعات میان دولت‌ها با طرح نظریه‌ها و مدل‌های مختلف به تبیین و تحلیل این مهم بپردازند. یکی از نظریه‌های مطرح در میان نظریات ژئوپلیتیک، «مدلِ های پوتیتکای پیتر هاگت» است که مبنای پژوهش حاضر است. منازعات ابعاد و سطوح مختلفی دارد که یکی از آن، منازعات در سطح منطقه‌ای است. بر این اساس تحلیل منازعات منطقه‌ای، به ویژه منازعات میان دولت‌ها در منطقه حساس و استراتژیک غرب آسیا، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. یکی از منازعات مهمی که در این منطقه رخ داد جنگ ایران و عراق است که هشت سال به طول انجامید. بنابر این در پژوهش حاضر سعی می‌شود با استفاده از مدل ذکر شده به این سوال پاسخ داده شود که تا چه میزان منابع جغرافیاییِ منازعات منطقه‌ای در میان دو کشور ایران و عراق، با عوامل دوازده گانه مدلِ های پوتیتکای هاگت قابل تطبیق میباشد؟ این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است و یافتههای تحقیق ضمن توضیح مؤلفه‌های مدلِ های پوتیتکای پیتر هاگت در درک مسئله این پژوهش، تاییدگر این فرضیه است که از دوازده عاملی که هاگت به عنوان منابع جغرافیایی تنش‌زا نام می‌برد، هفت مورد از آن به وضوح در روابط دو کشور ایران و عراق مشاهده می‌شود و در بروز جنگ میان آنها، نقش داشته است.
محمد رضا شجاعی فر؛ محمود رضا انوری؛ معصومه حافظ رضازاده
چکیده
یکی از ابعاد مهم در ارتقای کیفیت محیط شهری، حس تعلق به مکان است و از مباحث مهم در برنامه ریزی شهری است. به گونه ای که حس تعلق بالای شهروندان به محله، منطقه و شهر خود، از جهات گوناگون برای توسعه و پیشرفت شهرها بسیار سودمند است. هدف از این پژوهش بررسی مؤلفه های حس تعلق مکان بر کیفیت محیطی مناطق شهر زاهدان میباشد. با توجه به هدف پژوهش، ...
بیشتر
یکی از ابعاد مهم در ارتقای کیفیت محیط شهری، حس تعلق به مکان است و از مباحث مهم در برنامه ریزی شهری است. به گونه ای که حس تعلق بالای شهروندان به محله، منطقه و شهر خود، از جهات گوناگون برای توسعه و پیشرفت شهرها بسیار سودمند است. هدف از این پژوهش بررسی مؤلفه های حس تعلق مکان بر کیفیت محیطی مناطق شهر زاهدان میباشد. با توجه به هدف پژوهش، نوع پژوهش کاربردی با روش توصیفی- تحلیلی است. در این پژوهش به منظور بررسی حس تعلق مکان 32 شاخص تعیین گردید. با توجه به نتایج تحلیل عاملی- تاییدی که در محیط Amos 24 صورت گرفت، این شاخص ها در قالب 6 مولفه اصلی پیوندهای عاطفی، تداوم، مشارکت و اثرگذاری، هویت و ارزش ها، پیوندهای اجتماعی و پیوندهای عملی طبقه بندی گردید. سپس برای تجزیهوتحلیل اطلاعات از نرمافزارهای SPSS24 و AMOS24 استفاده گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که بیشترین میزان مولفه پیوند عاطفی، مولفه میزان تداوم، مولفه هویت و ارزش ها، مولفه پیوند اجتماعی، مولفه مشارکت و اثرگذاری و همچنین مولفه پیوندهای عملی مربوط به منطقه چهار شهر زاهدان (به ترتیب با ارزش 3.52، 3.39، 3.51، 3.50، 3.51 و 3.52) می باشد.
