بررسی نقش موقعیت گذرگاهی در قدرت ملی، مورد مطالعه: کشور ایران

نوع مقاله : مقالات علمی -پژوهشی

نویسندگان

• محمد رضا حافظ نیا ¹
• سیروس احمدی نوحدانی ²
• مهدی نوری روستای ³

¹ استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

² استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

³ کارشناس ارشد جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

https://doi.org/10.22067/pg.2021.27339.0

چکیده

ترانزیت عامل مهمی برای افزایش قدرت ملی کشورها است. ایران با داشتن موقعیت گذرگاهی در موقعیت مطلوبی قرارداد و علیرغم ظرفیت‎ها و پارامترهای جغرافیایی، در بهره‌برداری از این ظرفیت با وضعیت مطلوب فاصله زیادی دارد. در این پژوهش با گردآوری اطلاعات و ارزیابی یافته‌های به‌دست‌آمده از منابع کتابخانه‌ای و میدانی ضمن ارزیابی حجم فعلی ترانزیت (نفتی و غیرنفتی) ایران و همچنین مقایسه عملکرد ایران با سایر مسیرهای ترانزیتی، به بررسی وضعیت گذرگاهی ایران و نقش آن بر درآمد ملی و همچنین قدرت ملی پرداخته‌شده است. در این زمینه پرسشنامه‌ای طراحی‌شده شامل 8 مؤلفه که هرکدام از متغیرها با روش‌های آماری و با استفاده از نرم‌افزار spss مورد تحلیل و ارزیابی قرارگرفته‌اند. با توجه به یافته‌های پژوهش، می‌توان نتیجه گرفت که استفاده از موقعیت گذرگاهی کشور در افزایش قدرت کنترلی و نیز تأمین امنیت ملی نقش بسزایی دارد. همچنین باعث تولید شغل و افزایش درآمد و ارزآوری می‌شود که خود عاملی برای رونق اقتصادی است؛ بنابراین، با توجه به اینکه هرکدام از شاخص‌ها و پارامترهای مطرح‌شده در افزایش قدرت ملی نقش دارند می‌توان نتیجه گرفت که کشور ایران می‌تواند با استفاده از موقعیت گذرگاهی، قدرت ملی خود را افزایش دهد و منزلت ژئوپلیتیکی خود را نیز بهبود بخشد.

کلیدواژه‌ها

• قدرت ملی
• موقعیت گذرگاهی
• ایران
• وزن ژئوپلیتیکی

مراجع

1. Ahmadi Partovi, S. (2010). Factors Influencing Success on Road Transit of Goods from the Territory of the Islamic Republic of Iran. Iran, Tehran: Allameh Tabatabai University - Faculty of Accounting and Management. [In Persian]
2. Ahmadi, S., Hafeznia, M.R., & Hourcad, B. (2015). Explanation of the functions of Iran’s buffer status in the past two centuries. Geopolitics Quarterly, 10(4), 1-31. [In Persian].
3. Akhbari, M., & mayelafshar, H. (2018). Analysis of Iran's geoeconomic and corridor role in achieving convergence in Southwest Asia. Southwest Asia Studies Quarterly, 1(1). [In Persian].
4. Azami, H. (2007) Geopolitical Weight and Regional Power Regime (in Persian) Geopolitics Quarterly, 2(3-4), 149-193. [In Persian].
5. Etaat, J. (1996). Geopolitics and Foreign Policy of Iran. Iran, Tehran: Safir Publication.]In Persian
6. Etaat, J. (2012). Iranian Foreign Policy and Development. Geopolitical Society of Iran. [In Persian]
7. Ezati, E.A. (2014). Strategic Geography of Iran. Iran, Tehran: Publication of the Armed Forces Geographical Organization. [In Persian]
8. Gholizadeh, N. lotfi, H., &mortezaee, SH. (2018). investigation the Geopolitical Issues Affecting Afghanistan on Iran's Security (Case Study of Drug Transit and Border Insecurity). Journal of Geography Regional Planning, 9(1), 57-82.[In Persian]
9. Godarzi, M. (2009). Geopolitics of the Caspian Sea (1991-1998) and the importance of Iran Central Eurasia Studies, 2(5), 17-138. [In Persian]
10. Goodarzi, M., & Mohammad Zadeh Ebrahimi, F. (2017). the geopolitical and geoeconomic position of the Strait of Hormuz in Iranian regional politics; World Politics Quarterly, 6(3),103-124. [In Persian]
11. Hafeznia, M.R.(2016). A Comparative Analysis of the Principles of National Power of the Islamic Republic of Iran. Journal of Geographical Sciences, 1(1),47-67. [In Persian]
12. Hafeznia, M.R. (2017). Interview.[In Persian]
13. https://www.reddit.com/r/MapPorn/comments/ejiepl/topographic_map_of_iran
14. intelligence council projected 2020 and international futures (IFS) project.
15. intelligence council projected 2020 and international futures (IFS) project.
16. Janparvar, M. (2016).Integrated border management, a strategy for efficient management of the borders of the Islamic Republic of Iran. Journal of Political Geography Research, 1(4).[In Persian].
17. Janparvar, M. (2017).factors affecting Organization of Border Residents to Control Borders: A Case: Iran's Borders with Turkmenistan in North Khorasan. Journal of Geography and RegionalDevelopment, 15(5), 95-118. [In Persian].
18. Janparvar, M., salehabadi, R., & hoseini, S. (2017).Explaining the environmental hazards caused by the construction of border walls (Iran's borders in Sistan and Baluchestan province). Journal of Geography and Environmental Hazards, 24(2), 114-121. [In Persian].
19. Janparvar, M., & ghasri, M. (2014). Explaining the factors affecting the smuggling of goods along the borders the initial strategy of border management in Iran, Journal of Disciplinary Geography, 2(7), 55-85. [In Persian].
20. ketabi, A.A., & Nabatian, M.I. (2019). Components of regional power of the Islamic Republic of Iran. Scientific-research quarterly Journal of the Islamic Revolution. 9(33), 113-130. [In Persian]
21. Lei, Y., & Huang, C. (2020). Why Participate in the International North-South Transport Corridor? Analysis from a Transit Country Perspective. Solid State Technology, 63(1), 2353-2360.‏
22. Linn, F.J., (2007) Central Asia: A New Hub of Global Integration. https://www.brookings.edu/articles/central-asia-a-new-hub-of-global-integration/#:~:text=Central%20Asia%20has%20assumed%20a,is%20the%20hub%20of%20economic
23. Mohamadian, H., et al. (2013) Analyzing the role of Tehran metropolis in national power (in Persian). Geopolitics Quarterly, 8(1), 82-111. [In Persian]
24. Mohammad Hoseiny, M. (2013). Iranian Borders. Iran, Tehran: Imam Hussein Police and Officer Training University. [In Persian]
25. Nouri Roostaii, M., Hafeznia, M., & Ahmadi Nohadani, S. (2018). Investigation of the role of transit position in national power: case study, Iran, Thesis Master of political Geography (M.Sc.) In Geopolitical Department of Political Geography. Iran, Tehran, Tarbiat Modares University. [In Persian]
26. Reshno, N.A. (2012). Geopolitical Requirements in the Foreign Policy of the Islamic Republic of Iran. https://www.tabnak.ir/fa/news [In Persian]
27. Rise, S. (2014). Middle East studies program.
28. Romina, A. (2014).Theoretical explanation of smuggling of goods and its management in countries. Geopolitical Quarterly, 10(1(. [In Persian].
29. Sahakyan, M. (2020). rebuilding interconnections: russia, India and the international north-south transport corridor. hal-02980041
30. Sasani, M. (2012). Transit Position in Resistance Economics. First Resistance Economics Conference. [In Persian]
31. Sharifi Kia, M., Boyeh, CH. (2011). Sistan and Baluchistan transit and geopolitical location and strategies The New Economic World of the Gulf States, The Fourth International Congress of Islamic Geographers of the Islamic World. [In Persian]
32. Ullah, N. & Brohi, M.A. (2018). International North-South Transport Corridor: Challenges and Opportunities for Pakistan. Stratagem, 1(1), 100-113.‏
33. borna news.ir.
34. Yazdanpanah, K., Qalibaf, M.B., Safavi, S.Y., Pishgahi Fard, Z., & and Shamani, Y. (2018). Calculation of military power using the formulas of national power of countries. Journal of Defense Policy, 33(102). [In Persian]
35. Zarghani, S.H. (2013). Measuring and ranking the national power of countries in the Islamic world. Journal of Islamic World Studies,1(2), 1-26.[In Persian]
36. Zeinaali Fard, Y. (2010). Providing an optimal pattern of locating carpentry facilities in Eco and Central Asian countries. [In Persian]