تحلیل استراتژیک معادلات قدرت‌های دریایی در اقیانوس هند با تاکیدی بر گروه بندی‌های کواد و آکوس

نوع مقاله : مقالات علمی -پژوهشی

نویسندگان

• فرزاد سلطانی ¹
• ابراهیم ضرغامی ²
• مهدی جاودانی مقدم ³

¹ دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد رشته مطالعات جهان، دانشگاه اصفهان . اصفهان. ایران

² دانش‌آموخته دکترای رشته جغرافیای سیاسی، دانشگاه خوارزمی. تهران. ایران.

³ استادیار روابط بین الملل، دانشگاه امام صادق علیه السلام. تهران. ایران.

https://doi.org/10.22067/pg.2023.73887.1112

چکیده

استراتژی دریایی یکی از مهم‌ترین ابعاد استراتژی ملی قدرت‌های بزرگ به حساب می‌آید. این مساله اگرچه با تحول ماهوی قدرت در سیاست جهانی، اهمیتی را که آلفرد ماهان در «تاثیر و نفوذ قدرت دریایی در تاریخ» مطرح کرده بود را از دست داده است اما در دو دهه اخیر مجددا به عرصه رقابت ژئوپلیتیک قدرت‌های بزرگ بازگشته است. در این میان، حوزه ایندوپاسفیک و شکل گیری گروه‌‌بندی‌های جدیدی مانند کواد و آکوس در آن را می‌توان نقطه عزیمت جدیدی در بازی قدرت‌های جهانی دانست. در این راستا، این مقاله به این سوال اصلی پرداخته است که حوزه ایندوپاسفیک چه جایگاهی در معادلات ژئوپلیتیک قدرت‌های دریایی با تاکید بر گروه‌بندی‌های کواد و آکوس دارد؟ یافته‌های این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته نشان دهنده انتقال تدریجی مرکز ثقل اقتصاد و سیاست جهانی از اقیانوس اطلس به اقیانوس هند-آرام است که در پرتو ائتلاف‌بندی‌های نظامی و امنیتی جدید به تشدید رقابت و تنش میان قدرت‌های بزرگ دریایی منجر خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

• استراتژی قدرت دریایی کواد
• آکوس
• آمریکا
• چین

مراجع

1. Abbasi, E., & Talebi, S. (2016). Security model deterrence in the Strait of Hormuz and National Security of the Islamic Republic of Iran. Political Strategic Studies, 5(17), 59-81. doi: 10.22054/qpss.2016.4348 [In Persian]
2. Allison, Graham (2019). Vers la guerre : l’Amérique et la Chine dans le piège de Thucydide, Paris: éd. Odile Jacob. (In French (
3. Anderson, Brian & Vongpanitlerd, Sumeth (2013). Network Analysis and Synthesis: A Modern Systems Theory Approach, Publisher: Prentice-Hall, Inc.

1. Bergeron, Louis; Iorio, Nick and Payne, Jeff (2021). The US Needs a New Indian Ocean Strategy Now, the diplomat, Available at: https://thediplomat.com/2021/02/the-us-needs-a-new-indian-ocean-strategy-now/
2. Bezamat-Mantes, Charlotte& Verluise, Pierre) 2022(.Carte. Les États-Unis dans la zone Indo-Pacifique en 2021: accords de coopération, de défense et alliances militaires, La revue de géopolitique, Retrouver sur: https://www.diploweb.com/Carte-Les-Etats-Unis-dans-la-zone-Indo-Pacifique-en-2021-accords-de-cooperation-de-defense-et.html [In French]
3. Brooke-Holland, Louisa (2021). Integrated Review 2021: The defence tilt to the Indo-Pacific October, Commons Library Research Briefing, Available at: https://researchbriefings.files.parliament.uk/documents/CBP-9217/CBP-9217.pdf
4. Budiarti, Tri Buana Sekar (2022). International Perspective in Responding To the Aukus Agreement, Faculty of Law, Universitas Muhammadiyah Yogyakarta (Indonesia), Available at: https://www.researchgate.net/publication/357648833_INTERNATIONAL_PERSPECTIVE_IN_RESPONDING_TO_THE_AUKUS_AGREEMENT
5. Cannon, Brendon & Rossiter, Ash (2022). Locating the Quad: Informality, Institutional Flexibility, and Future Alignment in the Indo-Pacific, International Politics, Available at: https://doi.org/10.1057/s41311-022-00383-y

9. Cantori, Louis and Steven Spiegel (1970), The International Politics of Regions, A Comparative Approach, Los Angeles, University of California Press.

1. Clinton, Hillary (2011). America’s Pacific Century, Foreign Policy, Available at: https://foreignpolicy.com/2011/10/11/americas-pacific-century/

11. Cohen, Saul Bernard. (1999). Geopolitics of the Universal System, translation by Abbas Kardan, First Edition, Tehran, Contemporary Abrar publication. [In Persian]
12. Cordesman, Anthony & Toukan, Abdullah (2014). The Indian Ocean Region: A Strategic Net Assessment, Center for Strategic and International Studies (CSIS), Available at: https://csis-website-prod.s3.amazonaws.com/s3fs public/legacy_files/files/publication/140725_Indian_Ocean_Region.pdf
13. Diehl, Lt Col Justin (2021). Indo-Pacific Deterrence and the Quad in 2030, Journal of Indo-Pacific Affairs, 4, NO. 2.
14. Eftekhari, Asghar (2013). Security software and Iranian-Islamic model of development, Soft Power, 8 (3). Available at: magiran.com/p1183426 [In Persian]
15. Emamirad, G., Barzegar, K., & Zakarian, M. (2021). Deterrence pattern networks of the Islamic Republic of Iran in West Asia: A case study of the Yemeni Ansarullah movement. Political Science Quarterly, 17(56), 39-1. doi:10.30495/psq.2022.1952421.2140 [In Persian]
16. Fathi, M., eivazi, M., & pirani, S. (2020). The Position of Overseas Deterrence Strategy in the Defense-Security System of the Islamic Republic of Iran in West Asia. World Politics, 9(2), 265-303. doi: 10.22124/wp.2020.15798.2426 [In Persian]
17. Ghasemi, Farhad & Keshavarz Shokri, Abbas (2009). An Attitude to the Regional Deterrence System in International Relations: A Case Study of Iran and the United States. Journal of Political and International Approaches, No. 20 [In Persian].
18. Ghasemi, Farhad (2014), Asymmetric order of complex systems and chaos and comprehensive defense strategy in deterrent system, Foreign Relations Quarterly, No. 6 (1). [In Persian]
19. Ghasemi, Farhad (2016). Complex and Chaotic Systems: Model of Sensitive Dependency, Deterrence and War. World Politics, 5(3), 96-63. [In Persian]
20. Goin, Vaimiti (2021). L’espace indopacifique, un concept géopolitique à géométrie variable face aux rivalités de puissance, Géoconfluences, Retrouver sur: http://geoconfluences.ens-lyon.fr/informations-scientifiques/dossiers-thematiques/oceans-et-mondialisation/articles-scientifiques/espace-indopacifique-geopolitique [In French]
21. Hong, Wei & Ciyuan, Li (2018). Indian Ocean Rim Association: New Developments and Cina’s Engagement, China International Studies, Available at: https://www.pressreader.com/cina/cin a-international-studies- english/20180520/281526521728952
22. Jie, Dalei (2020). The emerging ideological security dilemma between China and the U.S., China Int Strategy Rev.2, 184–196.
23. Lake, David, Morgan, Patrick (1997). Regional Orders: Building Security in a New World, Penn State University Press
24. Lee, Lavina (2020). Assessing the Quad: Prospects and Limitations of Quadrilateral Cooperation for Advancing Australia’s Interests, The Lowy Institute, Available at: https://www.lowyinstitute.org/publications/assessing-quad-prospects-and-limitations-quadrilateral-cooperation-advancing-australia
25. Lindsey, Ford & Goldgeier, James (2021). Retooling America’s alliances to manage the China challenge, Brookings Institution, Available at: https://www.brookings.edu/ research/retooling-americas-alliances-to-manage-the-china-challenge
26. Marrier D’unienville, Thomas (2019). L’océan Indien, nouveau centre du monde ?, Diploweb.com : la revue géopolitique, Retrouver sur: https://www.diploweb.com/L-ocean-Indien-nouveau-centre-du-monde.html [In French]
27. Mead, Walter Russel (2014). The Return of Geopolitics. The Revenge of the Revisionist Powers, Foreign Affairs, 93 (3).
28. Mearsheimer, John J. (2011). Imperial by Design, The National Interest, No.111, Available at: https://www.mearsheimer.com/wp-content/uploads/2019/06/Imperial-by-Design.pdf
29. Naji, Ahmed (2022). Vous souvenez-vous d’Aukus ?, le Site de L'ODJ, Trouver sur: https://www.lodj.ma/Vous-souvenez-vous-d-Aukus_a44451.htm [In French].
30. Neill, Alexander (2021). A test for China-NATO strategic restraint in the Indo-Pacific, Geopolitical Intelligence Services AG, Available at: https://www.gisreportsonline.com/r/uk-china-carrier-strike/
31. Nicolini Gabriel, João Paulo; Mandelbaum, Henoch Gabriel & Carlos Eduardo, Carvalho (2020). The Quad, Carta Internacional, DOI: 10.21530/ci.v15n2.2020.1014
32. Niquet, Valérie & Péron-Doise, Marianne (2021). L’Asie face à l’AUKUS: interrogations et attentisme prudents, Note de la FRS, n°42. Retrouver sur: https://www.frstrategie.org/publications/notes/asie-face-aukus-interrogations-attentisme-prudents-2021[In French]
33. Perelman, Rémi (2018). Tableau militaire de la région indo-pacifique, Asie21, Retrouver sur: https://www.asie21.com/2018/03/01/tableau-militaire-de-la-region-indopacifique/ (In French (
34. Péron-Doise, Marianne (2022). Introduction - AUKUS, un an après, La Revue Défense Nationale, n° 852 Été, p. 13-16. [In French]
35. Seibt, Sébastian (2021). Quad, Aukus : comment Washington isole la Chine dans la zone indo-pacifique, france24, Retrouver sur: https://www.france24.com/fr/asie-pacifique/20210924-quad-aukus-comment-washington-isole-la-chine-dans-la-zone-indo-pacifique. [In French]
36. Solomon, Jay (2013). U.S. Grapples With Rift among Mideast Allies, Wall Street Journal, accessed 1 November 2021, Available at: http://online.wsj.com/article/SB10001424127887324482504578453123638740206.html.
37. Stacey, Ralph (2001). Strategic Management and Organizational Dynamics: The Challenge of Complexity, London: Psychology Press.
38. Swanström, Niklas&Panda, Jagannath (2021). AUKUS: Resetting European Thinking on the Indo-Pacific?, The Institute for Security and Development Policy, Sweden: Stockholm
39. Tewes, Alex (2002). A Foundation Paper on Australia’s Maritime Strategy, Information Research Service, Department of the Parliamentary Library.
40. Thomann, Pierre-Emmanuel (2021). AUKUS, un triumvirat anglo-saxon dans l’Indo-Pacifique pour conserver l’hégémonie mondiale : quelle riposte géopolitique pour la France ? Non-alignement et Pivot vers la Russie, La Site d'euro continent. Trouver sur: https://www.eurocontinent.eu/aukus-un-triumvirat-anglo-saxon-dans-lindo-pacifique-pour-conserver-lhegemonie-mondiale-quelle-riposte-geopolitique-pour-la-france/ [In French].