احمد رشیدی نژاد؛ مراد کاویانی راد؛ افشین متقی
چکیده
نظام حقابه یا رژیم حقوقی منابع آبی مشترک، همچنان اصلی‌ترین دغدغه کشورهای واقع در حوضه رودهای بین‌المللی است. دراین‌باره، به دلیل اختلاف دیدگاه کشورهای ساحلی واقع در حوضه این رودها، بر سر میزان و چگونگی بهره‌برداری از این منابع، تعیین رژیم حقوقی این رودها همچنان سخت و لاینحل می‌نماید. درمجموع رویکرد و گونه برهمکنشی دولت‌ها ...
بیشتر
نظام حقابه یا رژیم حقوقی منابع آبی مشترک، همچنان اصلی‌ترین دغدغه کشورهای واقع در حوضه رودهای بین‌المللی است. دراین‌باره، به دلیل اختلاف دیدگاه کشورهای ساحلی واقع در حوضه این رودها، بر سر میزان و چگونگی بهره‌برداری از این منابع، تعیین رژیم حقوقی این رودها همچنان سخت و لاینحل می‌نماید. درمجموع رویکرد و گونه برهمکنشی دولت‌ها در بهره‌برداری از این منابع، منبعث از دو دیدگاه است: دیدگاهی که ضمن پذیرش مسئله کم‌آبی، با اعمال مدیریت صحیح، آب را عاملی مهم در همکاری‌های منطقهای در نظر می‌گیرد. در مقابل دیدگاه دوم، با توجه به قطعی بودن کشمکش و بی‌ثباتی بر سر منابع طبیعی، منازعه و بحران را بر سر منابع آبی مشترک نیز قطعی می‌داند. بر این اساس، پژوهش حاضر با ماهیت تحلیل محتوی، در پیگیری این سؤال که؛ چه نسبتی بین اصول حاکم بر رودهای بین‌المللی و رویکردهای هیدروپلیتیکی کشورهای حوضه‌ی این رودها وجود دارد؟ بر این فرض استوار است که جایگاه جغرافیایی (روابط بالادستی- پایین‌دستی) و موقعیت هیدروهژمونی کشورهای ساحلی، در اتخاذ اصول حاکم بر رودهای بین‌المللی مؤثر است. بررسی دادهها و اطلاعات موردنیاز مقاله که به روش کتابخانه‌ای (کتب، نشریات و اینترنت) گردآوری‌شده است، ضمن تائید فرضیه و اثرپذیری رویکردهای هیدروپلیتیک از دو عامل موقعیت جغرافیایی و هیدروهژمونی، به این نتیجه رسیده است که؛ اصول با رویکردهای همکاری‌محور از سوی کشورهای پایین‌دستی و یا با وزن ژئوپلیتیک پایین، و اصول با رویکردهای منازعه‌محور از سوی کشورهای بالادستی و یا با وزن ژئوپلیتیکی بالا، موردتوجه و پذیرش بیشتر بوده است.
افشین متقی؛ محمد آمره
چکیده
ائتلافها و سازمان‌های منطقهای در جهان کنونی که به سمت نظم چندقطبی در حرکت است، برای تأمین منافع کشوهای عضو ضروری به نظر می‌رسد. کشورهای موجود در سه منطقه آسیای مرکزی، آسیای جنوب غربی و غرب آسیا به دلیل نداشتن یک اتحادیه منطقه فراگیر و کارآمد و دوری گزینی از منطقه‌گرایی نتوانسته‌اند به‌درستی از ظرفیت‌های این مناطق استفاده ...
بیشتر
ائتلافها و سازمان‌های منطقهای در جهان کنونی که به سمت نظم چندقطبی در حرکت است، برای تأمین منافع کشوهای عضو ضروری به نظر می‌رسد. کشورهای موجود در سه منطقه آسیای مرکزی، آسیای جنوب غربی و غرب آسیا به دلیل نداشتن یک اتحادیه منطقه فراگیر و کارآمد و دوری گزینی از منطقه‌گرایی نتوانسته‌اند به‌درستی از ظرفیت‌های این مناطق استفاده کنند و وجود اختلاف‌ها و خلاء قدرت فراگیر، این مناطق را به محل تنازع قدرت‌های منطقهای و فرامنطقه‌ای تبدیل کرده است. پژوهش پیش‌رو با استفاده از روش ترکیبی (توصیفی – تحلیلی و پیمایشی) و تحلیل برنامه‌ریزی راهبردی SWOT و با استفاده از اطلاعات و داده‌های اِسنادی و کتابخانه‌ای و کسب نظر 30 تن از کارشناسان خبره جغرافیای سیاسی، علوم سیاسی، مطالعات منطقهای و زبان و ادبیات فارسی از کشورهای ایران، افغانستان، تاجیکستان و قزاقستان، به امکانسنجی تشکیل یک ائتلاف منطقهای با محوریت جشن و فرهنگ نوروز پرداخته است. نتایج نشان داد که باوجود اختلافات و ضعف‌های موجود در زمینه تشکیل اتحادیه نوروز، امتیاز نهایی 2.56 از 5 به‌دست‌آمده است که نشان‌گر بالا بودن احتمال تشکیل اتحادیه میباشد، هرچند افزودن استراتژیهای اقتصادی و ژئواکونومیک برای تکوین چنین ائتلافی، ضروری است.
